Bemorlarni to’g’ri ovqatlanishini tashkil etish

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Kafedra: Jamoat salomatligi va menejment Fan: O‘rta va kichik tibbiyot xodimlarini ish faoliyatini tashkil etish Bajardi:Baxriddinov Komiljon Tekshirdi: Nazarova Nigora Bahodirovna Guruh: m21-02a Bemorlarni to‘g‘ri ovqatlanish tashkil etish

Reja:

• To’g’ri ovqatlanish
• Parhez ovqatlanish
• “O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tizimining turg‘un davolash-profilaktika muassasalarida ovqatlanishni tashkil etish va uning uchun haq to‘lash tartibi to‘g‘risida”gi nizom

Hozirgi kunda to‘g‘ri ovqatlanish qoidalariga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Davlatimiz rahbarining qator farmon va qarorlari sog‘liqni saqlash tizimini takomillashtirish hamda aholi o‘rtasida sog‘lom turmush tarzi, jumladan, ratsional ovqatlanishni targ‘ib qilishga qaratilgan.

Hozirgi kunda to‘g‘ri ovqatlanish qoidalariga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Davlatimiz rahbarining qator farmon va qarorlari sog‘liqni saqlash tizimini takomillashtirish hamda aholi o‘rtasida sog‘lom turmush tarzi, jumladan, ratsional ovqatlanishni targ‘ib qilishga qaratilgan.

Har bir insonning bir kecha-kunduz davomida sarflaydigan va qabul qiladigan energiyasidan kelib chiqib, ovqat ratsionini tuzish mumkin. Iste’mol qilinadigan oziq-ovqatlar tarkibidagi oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, vitaminlar, mineral moddalar va suv bir-biriga mutanosib ravishda bo‘lishi kerak. Ovqatni kunning ma’lum vaqtida iste’mol qilish – bu shartli reflekslar hosil bo‘lishiga imkon yaratadi hamda organizmni ovqat qabul qilishga tayyorlaydi. Nonushta va tushlik, tushlik va kechki ovqatlar oralig‘idagi vaqt 3-4 soatni tashkil etishi, kechki ovqat uyqudan kamida 3 soat oldin iste’mol qilinishi kerak. Kun davomida 4 marta ovqatlanish – uning taxminan 25 foiz birinchi nonushtaga, 15 foiz ikkinchi nonushtaga, 35 foiz tushlikka, 25 foiz kechki ovqatga to‘g‘ri kelishi lozim. Ba’zi hollarda 5 marta ovqatlanish tavsiya qilinadi – unda taxminan 25 foiz birinchi nonushtaga, 15 foiz ikkinchi nonushtaga, 35 foiz tushlikka, 20 foiz kechki ovqatga, 5 foiz yotishdan oldingi ovqatga to‘g‘ri kelishi lozim.

Surunkali kasalliklar sabablari

hayvon va o‘simlik yog‘lari, shakar va tuzning me’yordan ortiq iste’mol qilinishi;
go‘sht va sut mahsulotlari, meva va ko‘katlar kabi biologik moddalarga boy mahsulotlarning kam iste’mol qilinishi.

To‘g‘ri-ratsional ovqatlanish tamoyillari:

kuniga bir necha mahal turli yangi uzilgan sabzavot va mevalardan (kuniga 400-500 g.) iste’mol qiling;
yirik tortilgan (qora va 2-navli) undan tayyorlangan non 250-300 g., yormalar 50-80 g. va 150-200 g. kartoshka iste’mol qiling;
yog‘ iste’mol qilishni nazorat qilib, hayvon yog‘larini o‘simlik moylariga (20-25 g.) almashtirib boring;
yog‘li go‘sht va ulardan tayyorlangan mahsulotlarni dukkaklilarga, baliq, tovuq yoki yog‘siz go‘shtlarga almashtiring;
tarkibida qand miqdori kam bo‘lgan mahsulotlarni tanlang. Shirinliklar iste’molini cheklang;
kunlik ovqatlanish ratsionidagi umumiy osh tuzi miqdori 1 choy qoshiq, ya’ni 5 g.dan oshmasligi lozim.
Parhez ovqatlanish – bu oziq moddalarga nisbatan organizmning fiziologik ehtiyojini qondirish va kasallikning kechishiga terapevtik ta’sir qilish hisoblanadi. Parhez ovqatlanishda avvalo kasallangan a’zoni kimyo­viy, termik va mexanik avaylash, bir mahsulotning boshqasiga almashinishi yoki bemor organizmiga zarur oziq moddalar kiritilishi nazarda tutiladi.
Deyarli barcha davolash va sanatoriy-davolash muassasalarida parhezlarning maxsus raqamlash tizimidan (jadvallar) foydalanish odatiy holdir. Parhezlar raqamlar bo'yicha taqsimlanadi:

Tibbiyot muassasalarida ovqatlanish to‘lovidan ozod qilinadigan shaxslar (bemorlar) toifalari ro’yxati

I va II guruh nogironlar./Bolalikdan nogironlar.
1941 — 1945-yillardagi urush nogironlari va qatnashchilari, shuningdek ularga tenglashtirilgan shaxslar.
Vakolatli organlarda hisobda turuvchi yolg‘iz pensionerlar.
18 yoshgacha bo‘lgan bolalar, shuningdek o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari o‘quvchilari.
Chaqiriq komissiyalari xulosalariga ko‘ra mudofaa ishlari bo‘limlarining yo‘llanmalari bo‘yicha 18 yoshdan 27 yoshgacha bo‘lgan chaqiriq yoshidagilar.
“O‘zbekiston Respublikasi faxriy donori” (“Pochetniy donor Respubliki Uzbekistan”) ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan shaxslar.
1 yoshgacha bolasi bo‘lgan emizikli onalar.

Foydalanilgan adabiyotlar:

• O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori, 05.02.2016 yildagi 31-son
• https://uz.diabetesentity.com/5610-diet-nutrition-tables-therapeutic-diet-tables-for-me.html