Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

gulançy
diýen uruglar bar. Bu adyň manysy barada iki çaklamany hödürlemekçi.
1.
Gulançy
diýen uruglar gadymy gypjaklaryň 
gulan
ýa-da 
gulançy
urugynyň galan-gaçan böleklerinden emele gelip, öz gadymy 
adyny hem saklapdyr. Gypjak gulançylary geçmişde häzirki Günorta 
Gazagystanda ýerleşen Gulan şäherinde ýaşany üçin, olara
Gulançy_(ýagny_“Gulanly”,_deňeşdiriň:_hywaçy,_çelekençi)_diýen_at_dakylypdyr._Gulan_we_Gulansary'>Gulançy
(ýagny “Gulanly”, deňeşdiriň: hywaçy, çelekençi) diýen at dakylypdyr. 
Gulan
we 
Gulansary
diýen etnonimler gyrgyzlaryň düzüminde-de bar.

---

123
2.
Gulançy
diýen etnik at gulan awlamak bilen bagly ýüze çykypdyr. 
Geçmişde Orta Aziýada gulan köp bolupdyr, rowaýata görä, 
gulançylar
gulan awlamaga gaty ökde ekenler.
GULTAK
Ärsarylaryň bekewül we salyrlaryň ýalawaç diýen bölümlerinde 
gultak
diýen urug bolup, olaryň ady Saragtda bir kiçi oba hem-de ýaba, 
Hojambaz taýonynda bolsa bir oba sowetine dakylypdyr.
Abylgazynyň “Türkmenleriň şejeresi” diýen kitabynda Gultak sözi 
urugbaşynyň ady hasaplanýar. Kitapda ýazylyşyna görä, Gultak Oguz 
hanyň we onuň agtygy Salar Gazanyň neberesinden bolan taryhy şahsyň 
adydyr. Abylgazy Gultagyň ata-babalaryny atma-at sanaýar: Salar 
Gazanyň neberesi bolan Ögürjik alpyň Berdi we Buka diýen ekizleriniň 
birinjisinden Gulmy hem Gulhajy diýen ogullary dogulýar. Gulmydan 
Ýomut we Gultak diýen iki ogul, Gulhajydan bolsa Ärsary baba dünýä 
inýär. Gultak Ärsarynyň gyzyna (öz doganoglanysyna öýlenýär). 
Abylgazy öz kitabynyň başga bir ýerinde Ärsarynyň döwürdeşi Gultak 
Garaja mergen diýen adamyň adyny tutýar. Bu ýerde şol bir şahs barada 
gürrüň gidýär.
Etnograf alym A. Orazowyň şaýatlyk etmegine görä, ýasgaly B. 
Mergenowda saklanýan şejerede gultak urugynyň emele gelşi barada 
ýokardaky maglumatlar gaýtalanýar. Ýomut, garadaşly we käbir beýleki 
türkmen şiwelerinde Gultak diýen erkek adynyň häli-häzire çenli 
ýörgünlidigini bu aýdylanlaryň üstüne goşsak, onda gultak urugyna 
adam adynyň dakylandygyny çak etmek mümkin.
Biz Gultak obaly Jumanazar pälwan Seýit oglundan (1878—1966) 
gultak we ýomut diýen urug-taýpalaryň hersiniň bir oguldan ýaýrandygy 
barada bir täsin maglumaty ýazyp alypdyk: geçen asyrda Lebap 
boýlaryna Hywa hanynyň goşunlary ençeme gezek çozuş edýär. Şolaryň 
birinde olaryň ýoly Gultak obasynyň üstünden düşýär, ýöne Hywa 
goşunynda gulluk edýän we şejeräni gowy bilýän ýomut serkerdeleriniň 
biri gultaklaryň ýomut bilen ýakyn garyndaşdygyny aýdyp, bu obanyň 
talanmagyna ýol bermeýär.

---

124