Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

Warkaz
diýen adyň 
war
bölegi tekeleriň düzümindäki 
war
, 
ýomutlaryň orsukçy urugynyň 
waraň
, arabaçylardaky 
warryk
diýen tire 
atlarynda-da gaýtalanýar. Gadymy türki taýpalar Baýkal we Mongoliýa 
etraplarynda ýaşan döwürlerinde warlar olar bilen goňşy oturypdyrlar, 
hatda türk kaganynyň warlar bilen urşandygy baradaky maglumatlar 
hem taryhda saklanyp galypdyr.VI asyrdan başlap warla türki taýpalaryň 
arasyna siňýärler.
Beýik Türk Kaganaty synandan soň, türki taýpalar günbatara 
ýöriş edýär. Aralyň boýlarynda olara huni (hinonit), war we ogor (ugr, 
wenrleriň ata-babalary) taýpalary gaýtawul berýärler. Biziň eramyzyň 
558-nji ýylynda bular türki taýpalar tarapyndan basylyp alynýar. Soňra 
hioni we war taýpasy birleşip, awar diýen halky emele getirýär (ýeri 
gelende aýtsak, Kawkazdaky awar halkynyň ady şu söz bilen asyldaşdyr).
Beýik Magtymgulyny dünýä indiren gerkezleriň etnik adynyň 
ger
böleginiň manysy barada häzirlikçe biziň elimizde hiç hili tutaryk ýok. 
Bu söz Kaşgaderýa welaýatyndaky pamyk türkmenleriniň 
gereň
, agar 
taýpasynyň düzümindäki 
gerreý
, atalardaky 
gerre
diýen tire atlarynda-
da duş gelýär. 
Ger
sözüniň 
gir
görnüşi tekelerdäki 
girdek, girjik,
ýemrelerdäki 
girne
, ýomutlardaky 
girraz
, atalardaky 
girran
diýen 
etnonimleriniň düzüminde gaýtalanýar.
Ylmy çeşmeler tarapyndan tassyklanmaýan bolsa-da, biz 
çerkez
diýen etnoniminiň asyl köki barada şeýle çaklamany hödürlemekçi: bu at 

---

88
“goşun”, “esger” manysyndaky gadymy türki 
çeri, çerik
diýen sözden 
we