Bazar ekonom jagday. Sayipnazarov. S



Download 230,19 Kb.
Pdf ko'rish
bet43/54
Sana26.07.2021
Hajmi230,19 Kb.
#129646
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54
Bog'liq
bazar ekonomikas jagdaynda mamlekettin ekonomikalq siyasat ham wazypalar

paydası  -  satılg`an  aktsiyalar  summası  ha`m  aktsionerlik  ka`rxanasına  haqıyqatta 

qoyılg`an qarjı mug`darı ortasındag`ı parıqtan ibarat. 

Aktsionerlik  qarxanasında  sho`lkemlestiriwshilik  paydası  menen   bir  qatarda 

dividend kibi da`romat tu`ri qa`liplesedi. 



Dividend  (lotincha  dividendus  –  bolıwg`a  tiyisli)  aktsiya  iyesine  to`le-

netug`ın da`ramat. Dividend quralında aktsiya iyesi qımbatlı qag`azdın` usı tu`rine 

qoyılg`an  pul  qarjılarının`  (kapitaldın`)  tiyisli  bo`legine  o`zinin`  mu`lkshilik 

huqıqın ekonomikalıq ta`repten jarıqqa shıg`aradı. Dividend arqalı tek aktsionerlik 

ja`miyeti alg`an paydanın` bir bo`limi bo`listiriledi. Onın` basqa bo`limi toplawg`a, 

salıq  to`lewge  ha`m  sol  kibilerge  ketedi.  Dividend  mug`darı  alınatug`ın  payda 

ha`m  shıg`arılg`an  aktsiya  mug`darına  baylanıslı  ha`m  a`dette  ssuda  protsentinen 

joqarı boladı. 

A`dettegi  aktsiyalar  boyınsha  dividend  mug`darı  aktsionerlik  ja`miyetti 

ha`rekettegi  (usı)  jılda  alg`an  payda  mug`darına  baylanıslı.  Jen`illikli  aktsiyalar 

boyınsha  dividend  mug`darı  bolsa  ha`rekettegi  (usı)  jıldag`ı  payda  mug`darınan 

g`a`rezsiz  alıng`an  (qayd  qılıng`an)  protsent  formasında  ornatıladı.  Ja`miyet 

jabılg`an tag`dirde jen`illikli aktsiya iyesine   qoyılg`an qarjı onın`  nominal nırqı 

boyınsha qaytarıladı. 

Ha`zirgi ku`nde bizin` respublikamızda ka`rxanalardı aktsionerlestiriwdin` eki 

jo`nelisi ko`rinis taptı:  

-  birinshi  jo`neliste o`zinin`  huqıqıy  atı o`zgermeytug`ın,  ma`mleket  mu`lki 

bolıp qalatug`ın ka`rxanalar;  

-  ekinshi  jo`neliste  o`zinin`  huqıqıy  atın  o`zgertirip  tolıq  aktsionerlik 

ja`miyetine  aylang`an ka`rxanalar aktsiya shıg`aradı. 




 

 

 



40

Respublikada  aktsionerlik  ja`miyetlerdi  rawajlandırıwdın`  tiykarg`ı  jo`nelisi 

ma`mleket  mu`lkshiligindegi  ulken  ha`m  orta  ka`rxanalardı  ken`  ko`lemde 

aktsionerlikke  o`tkiziw,  olar  tiykarında  ashıq  aktsionerlik  ja`miyetlerin  du`ziw 

esaplanadı.  Sonın`  menen  birge  burın  du`zilgen  jabıq  turdegi  aktsionerlik 

ja`miyetleri  ashıq  tu`rdegi  aktsionerlik  ja`miyetler  qılıp  qayta  du`ziliwi  ko`zde 

tutılg`an. Bunın` ma`nisi sonda, aktsionerlikke o`tiw protsessi respublika xalqının` 

ken`  qatlamları  ushın,  sonday-aq,  shet  ellik  fizikalıq  ha`m  huqıqıy  shaxslar  ushın 

ashıq  bolıwı  lazım.  Bug`an  qımbatlı  qag`azlardın` ashıq sawdasın o`tkizip tu`rıw, 

fond  birjasının`  xızmetin  ken`eytiriw,  investitsiya  kompaniyaları,  investitsiya 

fondları,    agentlik  tarawların  sho`lkemlestiriw  arqalı  qımbatlı  qag`azlar  bazarı 

infrasistemasın payda etiw arqalı erisiledi. 




Download 230,19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish