Baxtiyor mengliyev

Fonologik paradigma
. Boshqa lisoniy birlik kabi fonema ham 
paradigmatik va sintagmatik munosabatda yashaydi. Bu 
fonologik 
paradigmatika
 va 
fonologik sintagmatika
 deyiladi. 
O‘zaro  qarama-qarshi  belgiga  ega  bo‘lgan,  biroq  umumiy, 
birlashtiruvchi  (integral)  belgilari  asosida  uyushgan  fonemalar 
sirasi 
fonologik  paradigma
,  fonemalarning  sistemadagi  o‘zaro 
munosabati 
fonologik paradigmatik munosabat
 deyiladi.  
Fonologik 
ziddiyat 
va 
uning 
turlari
. 
Fonologik 
paradigmaning  asosida  fonologik  ziddiyat  yotadi.  Fonologik 
ziddiyat  (oppozitsiya)  fonemaning  farqli  belgilarini  o‘zida 
ifodalaydi.  Masalan,  o‘zbek  tilidagi  unli  fonemalar  bir  umumiy 
belgi – 
“ovozdan iboratlik”
 invariant xossasiga ega. Bu mohiyat 6 
ta unli fonema uchun umumiy. Biroq bu mohiyat ostida birlashgan 
fonemalar  o‘zaro  zidlanib,  kichik  guruhlar  hosil  qiladi.  [