Baxtiyor mengliyev

a
  va 
o
  o‘nli  fonemalari 
59

---

orasida 
keskin 
ziddiyatli 
paradigmatik 
munosabat 
(lablanganlik/lablanmaganlik) mavjud bo‘lsa, 
a, e, i
 unlilari orasida 
darajalangan  ziddiyatli  paradigmatik  munosabat  mavjud.  Bunda 
unlilar tilning tanglayga ko‘tarilish darajasiga ko‘ra farqlanadi. Bu 
uchlikdan o‘rtadagisi olib tashlansa, qolgan ikki unli o‘zaro keskin 
ziddiyatli  bo‘lib  qoladi.  Chunki 
a 
va
  i
  unlilari  “quyi  keng”  va 
“yuqori  tor”  belgilariga  ega.  Yoki 
аytishmоq  –  kоyishmоq  – 
janjallashmоq – yoqalashmоq – do‘ppоslashmоq – yoqa vayrоn 
bo‘lishmоq  –  qоniga  bеlanishmоq
  qatori  “ifoda  bo‘yog‘ining 
oshib borishi
” 
belgisi asosida darajalanadi va farqlanadi. Bu qator