Baxriddinova n. M. Zaripova m. D

[g/100g]
yoki 
[mol’/100g]
o`lchov birligi bilan o`lchanadi. 
Buning ma`nosi shundan iboratki, u 
100 g
adsorbent necha gramm gaz yoki suyuqlikni o`ziga 
yutib olganini ko`rsatadi. Adsorbsiya kattaligining qiymati qancha katta bo`lsa (a
max
), demak 
adsorbent sifatida qo`llanilgan modda shuncha “yaxshi” adsorbent hisoblanadi. 
Adsorbsiya kattaligi adsorbent va sorbat (yutiladigan modda) ning kimyoviy tarkibiga, 
xossalariga va tashqi omillari (bosim va harorat) ga bog’liq bo`ladi. 
Adsorbsiya kattaligining tozalanayotgan xavo yoki gaz tarkibidagi zaharli moddaning 
bug’ bosimiga va haroratiga bog’liqligi quyidagi adsorbsiya izotermalari tenglamasi yordamida 
hisoblanadi: 
p
â
p
B
a
a
*
1
*
*
max


bu yerda 
a 
- adsorbtsiya kattaligi, 
g/100g;
a
max
– qo`llanilgan adsorbent uchun adsorbsiya kattaligining maksimal qiymati, 
g/100g;
B
– adsorbtsiya koeffitsienti, 
1/Pa; 
p
– zaharli modda bug’ining bosimi, 
Pa,
Quyidagi rasmda uglerod qo`sh oksidi 
(CO
2
)
ni faollashtirilgan ko`mirga 
adsobsiyalanish izotermalari ko`rsatilgan. 

---

111 
2-rasm. Faollashtirilgan ko`mirga uglerod qo`sh oksidi (CO
2
) adsorbsiyalanish 
izotermalari. 
Ushbu rasmdan ko`rinadiki, CO
2 
gazning parsial bosimi 
(P)
ortishi bilan, adsorbsiya 
kattaligi
 (a)
oshib boradi. Ammo harorat oshgan sari yutib olingan gaz faollashtirilgan ko`mir 
tarkibidan ajralib chiqadi, ya`ni