Baxmal 2020/21 I. Kimyoviy formula bo’yicha hisoblash

I. 5. Moddalar tarkibidagi elementlar valentligini aniqlash

N₂O – azot(I)-oksid, NO- azot(II)-oksid, NO₂- azot(IV)-oksid, N₂O₃ – azot(III)-oksid, N₂O₅ – azot(V)-oksid, FeO- temir (II)-oksid, Fe₂O₃ - temir (III)-oksid, Fe₃O₄ - temir qo’shoksid, H₂Cr₂O₇ – bixromat k, H₂CrO₄- xromat kislota, H₃PO₄ – ortofosfat k-ta, H₃PO₃- fosfit kislota, HPO₃- metafosfat k, H₄P₂O₇-pirofosfat k, Cr(OH)₂- xrom (II)-gidroksid, Cr(OH)₃- xrom(III)- gidroksid, Fe(OH)₂- temir (II) gidroksid, Fe(OH)₃- temir(III)- gidroksid, NaHCO₃- natriy gidrokarbonat (ichimlik soda), CuSO₄- mis(II)-sulfat, KMnO₄- kaliy permanganate, K₂Cr₂O₇- kaliy bixromat, (NH₄)₂Cr₂O₇- ammoniy bixromat

I.6. Valentlik yordamida formula tuzish. Oksid, asos, kislota, tuz

Moddalarning grafik (struktura) formulalarini tuzish.

ZnO, CrO, Cr₂O₃, CrO₃, Li₂O, Na₂O, FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄, Cu₂O, CuO, Ag₂O, BaO, Be(OH)₂, NaOH, Mg(OH)₂, Al(OH)₃, KOH, Ca(OH)₂, RbOH, Sr(OH)₂, CsOH, CuOH, Cu(OH)₂, Zn(OH)₂, Sn(OH)₂, Sn(OH)₄, Pb(OH)₂, Pb(OH)₄, Cr(OH)₃, Na₂S, K₂S, MgS, CaS, Al₂S₃, Na₂SO₃, K₂SO₃, MgSO₃, CaSO₃, Al₂(SO₃)₂, CuSO₃, BaSO₃, NaNO₂, KNO₂, Mg(NO₂)₂, Al(NO₂)₃, Na₃PO₄, K₃PO₄, Mg₃(PO₄)₂, Ca₃(PO₄)₂, NaClO₄, KClO₄, Mg(ClO₄)₂, NaClO₂, KClO₂, Ca(ClO₂)₂, Na₂SiO₃, K₂SiO₃

I-BOB.KIMYONING ASOSIY TUSHUNCHA VA QONUNLARI.

I.1. Modda miqdori.(mol)
I. 1. 80 gr natriy gidroksid (NaOH) ni modda miqdor(mol)ni toping.

Yechish; 1-usul. 1) NaOH ni molekulyar massasini topamiz.

Mr_NaOH=23+16+1=40 gr

2) Molnitopishfo’rmulasigaqo’yamizn= = =2 molni tashkilqiladi.

2-usul. 1) NaOH = 40 gr

40 gr ────── 1 mol 2) x= = 2 mol ekan

80 gr ────── x= 3) J:2 mol

2.10 gr vodarod (H₂) ni modda miqdorini toping. J:5 mol

3.740 gr kalsiy gidroksid (Ca(OH)₂) ni molini hisoblab toping. J:10 mol

4.8,5 gr natriy nitrat (NaNO₃) ning modda miqdori (mol) ni hisoblang. J:0.1 mol

5.15 gr kalsiy karbonat (CaCO₃) ning modda miqdori (mol) ni hisoblang. J:0,15 mol

6. 16 gr sulfat angidrid (SO₃) ning modda miqdori (mol) ni hisoblang. J:0,2 mol

7.9,8 gr mis(II)-gidroksid (Cu(OH)₂ ni modda miqdori (mol) ni hisoblang. J:0,1 mol

8. 3,9 gr benzol (C₆H₆) ning modda miqdorini (mol) hisoblang. J:0,05 mol

9.490 gr ortofosfat (H₃PO₄) kislotaning modda miqdorini (mol) toping . J:5 mol

10.49 gr sulfat kislota (H₂SO­₄) ni modda miqdor (mol) ni toping. J:0,5 mol

II.11. 0,5 mol o’yuvchi natriy (NaOH) ni massasini gr toping.

Yechish; 1) NaOH=40 gr

2) m = Mr∙n =40∙0,5=20 gr J:20

12.3 mol natriy sulfat (Na₂SO₄) ni massasini gr toping. J:426

13. 0,1 mol ammoniy fosfat ( (NH₄)₃PO₄) ning massasini gr hisoblang. J:14,9

14. 0,25 mol kaliy gidroksid (KOH) ning massasini gr hisoblang. J:14,5

15. 3,5 mol mis kuporosi (CuSO₄∙5H₂O) ning massasini gr hisoblang. J:875

16. 5 mol sulfat kislota (H₂SO₄) ning massasini gr hisoblang. J:490

17. 4 mol sirka kislota (CH₃COOH) necha gr keladi? J:240

18. 6 mol anilin (C₆H₅NH₂) necha gr keladi? J:558

19. 15 mol natriy peroksid (Na₂O₂) necha gr keladi? J:1170

20. 3,5 mol natriy fosfat (Na₃PO₄) tuzi necha gr keladi? J:574

21. 1,75 mol kislorod (O­₂) necha gr keladi. J:56

22. 3,3 mol so’ndirilmagan ohak (CaO) ning massasini gr toping. J:184,8

III.23. 5,2 gr nomalum modda 0,2 mol kelsa,nomalum modda molekulyar massasini toping.

Yechish; 1) quyidagi fo’rmula bo’yicha molekulyar massani topamiz.

Mr = = = 26 gr J:26

24. 4,9 gr nomalum modda 0,05 mol kelsa,shu moddani Mr ni toping. J:98

25. 39 gr nomalum modda 0,5 mol kelsa,shu moddani massasini toping. J:78

26. nomalum moddaning 0,25 moli 14 gr kelsa,shu moddaning Mr ni toping. J:56

27. 27,3 gr nomalum modda 0,35 mol bo’lsa,moddaning Mr ni toping. J:78

28. 0,3 mol moddaning massasi 36 gr bo’lsa,shu moddaning molekulyar massasini toping. J:120

29. Berk idishga 14 gr yarim mol gaz berkitilgan. Shu idish ichidagi noma’lum gaznining molekulyar massasini aniqlang. J:28

30. 36 gr nomalum moddaning 0.45 molining molekulyar massasini toping. J:80

31. Berk idishga 22 gr yarim mol gaz berkitilgan. Shu idish ichidagi noma’lum gazni aniqlang.J:44

32. 18,9 gr nomalum moddaning miqdori 0,3 mol bo’lsa,shu moddaning molekulyar massasini toping. J:63