Batafsil bayon etilgan


Xon  qari-uzunlik  o'lchov  birligi.  Turkistonda,  shu  jumladan  O'zbekiston  hududida    amalda qo'llanilgan. Uzunligi 215smga teng.  Fitr



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet164/189
Sana30.12.2021
Hajmi1,65 Mb.
#98205
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   189
Bog'liq
xronologiya va metorologiy

Xon  qari-uzunlik  o'lchov  birligi.  Turkistonda,  shu  jumladan  O'zbekiston  hududida   
amalda qo'llanilgan. Uzunligi 215smga teng. 
Fitr-uzunlik    o'lchov    birligi.  Qarichning    aynan    o'zginasi.  l      fitr    o'rtacha    22,5  sm  ga  
teng. 
Tassuj-uzunlik  o'lchovi;  gazning  24  dan  bir  qismiga  teng.  Bu  o'lchov  birligida  Abu 
Rayhon  Beruniy  o'z  asarlarida  foydalangan.  Agar  lgaz=(52-107sm)  bo'lsa,  ltassuj=l/24 
gaz=l/24x(52-107)=2,166-4,458  sm  =  2,17-4,46  sm  bo'ladi;  2)  og'irlik  o'lchov  birligi  (Eronda); 
taxminan 11-asr boshida 1 tassuj=0,18g, 16-asrda ltassuj=0,182 g bo'lgan. 
Shuningdek,  ltassuj  4.8  g  li  misqolning  1/24  bo'lagiga  tengbo'lgan  .  Bunda  ltassuj=l/24 
misqol=l/24x4,8=0,2g.  O'rta  Osiyoda  tassuj  o'rnida  no'xat  o'lchov  birligi  ishlatilgan.  Tassuj, 
asosan,  tanga-  chaqa  (yoki  tilla)  pul  hisoblashda  ishlatilgan.  Masalan,  Xorazmda  1  tassuj=l/4 
dirham  (tanga)=  =l/4xl,38g=0,345g  bo'lgan.  L  tassuj=  1/4  dang=  1/24  dinar,  dirham  yoki 
misqol.
57
 
 
Sulton  Muhammad  Balxiyning  ―Ajoib  at-tabaqot"  (―Ver  tabaqalarining  ajoyibotlari‖) 
asarida  qimmatbaiio  toshlar,  metallar  ularning  qazib  olinishi  bilan  bir  qatorda  ularning  bahosi 
haqida  ham  ma'lumotlar  keltiriladi.  Tassuj  og'irlik  o'lchovi  sifatida  keltiriladi:  ―Oq  tusdagi 
yoqutning bahosi billur bahosiga teng... yoqutning bahosi 1 tassuj vazndagisi (1 tassujning-0,192 
gr) - 3 dinor, yarim donigi-7-10 dinor, 3 tassuj vazndagisi 20 dinor, 1 donigi (0,8 gr.)-50 dinordir 
―. 
Mil (arabcha) - uzunlik o'lchov birligi.  Boburning  «Boburnoma» asarida keltirilishicha, u 
4000  qadamga  teng  ekan.  Agar  1  qadam=0,75  m  bo'lsa,  u  holda  1  mil=4000 
qadam=4000x0,75=3000m=3km.Ba'zi manbalarda 1 milni yog'ochning uchdan birgina tengiligi 
to'g'risida  malumotlar  keltirilgan.  Yog'ochning  qiymatlari  1200  (yog'och)  va  9000  (kichik 
yog'och) qadatn-ligi va 1 qadam =0,75 ekanligidan, 1 katta mil=l/3xl200 qadam=400x0,75=3000 
m=3km  bo'ladi,  Bu  katta  milning  qiymati  Boburning  malumotiga  to'g'ri  keladi.  1  kichik 
                                                 
56
 B.Ahmedov. Tarixdan saboqlar. 1994. 261-bet. 
57
 
A.Abdurahmonov. Ulug'bek akademiyasi. T.1994. 16-17 betlar. 
 



Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish