Batafsil bayon etilgan

 
39 
 
     № 
 
Xitoycha oy nomlari 
 
           Oylarning tarjimasi  
   Grigoriy kalendari  
 bo‘yicha mavsumning 
    boshlanish sanasi 
1.
 
 Lichun 
Bahorning boshlanishi 
4-5- fevral 
2.
 
 Yuyshuy 
Yomg‘ir suvi 
19-20 – may 
3.
 
 Dzinchle 
Hashoratlarning uyg‘onishi 
5-6 – mart 
4.
 
 Chunfen 
Bahorgi tengkunlik 
20-21- mart 
5.
 
 Sinmin 
Yorug‘ 
5-6- aprel 
6.
 
 Guyuy 
Boshoqlar uchun yomg‘ir 
20-21- aprel 
7.
 
 Lisya 
Yozning  boshlanishi 
6-7 – may 
8.
 
 Syaoman 
To‘kinlik 
21-22- may 
9.
 
  Manchjun 
Bug‘doy boshoqlari 
6-7- iyun 
10.
 
 Syachji 
Yozgi tenkunlik 
21-22- iyun 
11.
 
 Syaoshu 
Issiq 
7-8- iyul 
12.
 
 Dashu 
Jazirama 
23-24- iyul 
13.
 
 Lisyu 
Kuzning boshlanishi 
8-9- avgust 
14.
 
 Chushu 
Issiqlikning tugashi 
23-24 - avgust 
15.
 
 Baylu 
Oq shudring 
8-9- sentabr 
16.
 
 Syufen 
Kuzgi tenkunlik 
23-24 sentabr 
17.
 
 Xanlu 
Sovuq shudring 
8-9- oktabr 
18.
 
 Shuansziyan 
Qirovning tushishi 
23-24- oktabr 
19.
 
 Lidun 
Qishning boshlanishi 
7-8 - noyabr 
20.
 
 Syaosyue 
Oz qor 
22-23- noyabr 
21.
 
 Dasyue 
Ko‘p qor 
7-8 - dekabr 
22.
 
 Dunchji 
Qishgi tenkunlik 
22-23- dekabr 
23.
 
 Syaoxan 
Sovuq 
6-7- yanvar 
24.
 
 Daxan 
Qahraton 
20- 21- yanvar 
(Jadval Z.Rahmonquluva kitobidan olindi.)  
 
Kalendar  boshqa    kalendarlardan  tuzilishi  jihatidan    butunlay  farq  qiladi.  Unda  yil  bir 
davriylik  (sikl)ni  tashkil  qiladi  va  u  oltmish  yildan  iborat.  Butun  oltmish  yil  ikki  «yer»  va 
«fazoviy»  tarmoqlarga  bo'Iinadi.  Davriylikda  beshta  «fazoviy  tarmoq»  mavjud.  Bular:  daraxt 
(mu),  olov  (xo),  yer  (gill),  metall  (szin),  suv  (shuy)dir.  Har  bir  fazoviy  tarmoq  ham  ikkiga 
bo'linadi.  Masalan, daraxt  - o'simlik, daraxt  -  buyum  shaklidagi,  olov  -  tabiiy olov  va  yoqilgan 
olov, metall - tabiatdagi va metall buyum, yer - haydalgan va haydalmagan yer, suv - oqayotgan 
va oqmayotgan suv tarzida. 
Oltmish  yillik  davriylik  kalendarida  o'n  ikkita  yer  tarmoqlari  ham  bo'lgan.  Ular  biror  bir 
hayvon  nomi  bilan  atalgan.  Masalan;  sichqon  (szi),  sigir  (chou),  yo'lbars  (in),  quyon  (mao), 
ilon(chen),  ot(u),  qo'y(vey),  maymun(shen),  tovuq(yu),  it(syuy),  to'ng
;
iz(xay).  Kalendarda 
oltmish yil davomida «yer tarmoqlar»i besh marta takrorlanadi. Oltmish yil davomida «fazoviy» 
va «yer» tarmoqlaridagi uyg'unlik hech takrorlanmaydi.