Batafsil bayon etilgan

 
80 
Mintaqa  vaqti 
deb,  shu  mintaqaning  o'rta  meridiandagi  o'rtacha  Quyosh  vaqti  qabul 
qilingan.  Xo'jalik  va  boshqa  amaliy  ishlarda  qiyinchilik  tug'dirmaslik  uchun  meridian  vaqti 
chegaralari qat'iy meridian bo'ylab emas, ba'zan siyosiy va ma'muriy chegaralar, daryolar bo'ylab 
o'tkaziladi.    O'zbekistonda  mintaqa  vaqtiga  1919-yildan  amal    qilinadi.  Mustaqillikka 
erishilganidan keyin respublikaning butun hududi bir mintaqa deb qabul qilindi. 
1884-yildan  boshlab  Yer  shari  24  soat  mintaqaga  bo'lindi.  Xalqaro  kelishuvga  binoan, 
Grinvich  meridiani 
boshlang'ich 
(nolinchi) 
meridian 
deb  qabul  qilingan.  Mintaqa  vaqtiga  Yer 
yuzasining har bin  o'rtacha 15° dan qilib meridian  yo'nalishidagi  24 ta mintaqaga ajratish asos 
qilib  olingan. Mintaqalar Grinvich meridianidan  boshlab 0 dan 23  gacha  raqamlanadi.  Shuning 
uchun ma'lum mintaqa raqamiga teng songa farq qiluvchi butun soatga teng bo'ladi. Misol uchun 
Moskva va Sankt-Peterburg 2-mintaqada joylashganligi uchun ularning mahalliy vaqti Grinvich 
vaqtidan 2 soat, Toshkent 5-mintaqada joylashganligi uchun 5 soat farq qiladi. 
Soat  mintaqalari  (poyas)ning chegaralari ochiq  dengiz va okeanlarda hamda quruqlikning 
kishilar  yashamaydigan  hududlaridagina  Yer  meridanlari  bo'ylab  yo'nalgan  bo'ladi,  boshqa 
joylarda esa bu chiziqlar davlat, ma'muriy xo'jalik va geografik chegaralar bo'ylab o'tadi va o'z 
asosiy  mintaqasi  chegarasidan  biror  tomonga  ozroq  siljigan  bo'ladi.  Bir  mintaqadan  ikkinchi 
qo'shni mintaqaga o'tilganda soatlarning faqat soatni ko'rsatuvchi mili 1 soatga suriladi, minut va 
sekund  millari  qo'zg'atilmaydi.  Butun  dunyodagi  soatlarning  minut  va  sekundlari  Grinvich 
observatoriyasidagi  soatlarning  minut  va  sekundlari  kabi  bo'ladi,  faqat  butun  soatlari  bilangina 
farq  qiladi.  Biror  «-mintaqaning  mahalliy  o'rtacha  vaqti,  shu  soat  mintaqasigagina  kiradigan 
hamma  hudud  uchun  mintaqa  vaqti  deyiladi  va  u  bilan  dunyo  vaqti  oralig'ida  quyidagicha 
bog'lanish mavjud: 
T„=T
0
+n
h   
bunda: T -n-mintaqaning vaqti, 
T
0
 - 
dunyo vaqti, 
n 
- mintaqa raqami, 
h 
- soat. 
Masalan, ikkinchi mintaqaning vaqti dunyo vaqtidan 2 soat farq qiladi:  
T
2
= T
0
+2
h
.
 
Shunga  alohida  e'tibor  berish  kerakki,  soat  mintaqalarini  chegaralovchi  meridianlari  Yer 
ekvatori  yaqinida  eng  keng  bo'lib,  qutblar  tomon    borgan      sari    torayadi,      ya'ni      ensizlashib   
boradi   va,   nihoyat, 
qutblarda birlashib,  mintaqaning eni  yo'qqa chiqadi.  Shuning uchun shimoliy qutb  (Arktika) va 
janubiy  qutb  (Antraktika)lar  atrofida  ish  olib  boradigan  turli  ilmiy  ekspeditsiyalar  doim  dunyo 
vaqti bilan yashaydi va ish olib boradi.