Batafsil bayon etilgan

Qadimgi Misr kalendari. 
Misr Quyosh kalendarining vatani hisoblanadi. Qadimdanoq bu 
o'lka  olimlari  Quyoshning  yozgi  tik  turish  davrini  va  eng  yorug'  yulduz  Sirius  (Katta  It 
turkumida)ning  geliakik  chiqishi  (birinchi  ko'rinishi)  davriga  to'g'ri  kelishini  kuzatganlar. 
Shuningdek, ular Siriusning tong oldi chiqishi davri Nil daryosining toshqini boshlanish paytiga 
to'g'ri  kelishini  bilganlar.  Qadimgi  Misrliklar  tabiatning  mana  shu  uch  hodisasiga  (Quyoshning 
yozgi  tik  turishi
1
,  Siriusning  chiqishi  va  Nilning  toshqini)  ko'ra  yilni  hisoblaganlar.  Nilning 
toshqini  boshlanishi  misrliklar  xo'jalik  hayotida  katta  ahamiyatga  ega  edi.  Chunki,  ayniqsa, 
boshoqli  ekinlarning  hosili  shunga  bog'liq  edi.  Quyosh,  Nil  va  Sirius  Qadimgi  misrliklarning 
kalendari  vazifasini  o'tagan  edi.  Nil  daryosining  birinchi  toshishidan  ikkinchi  toshishigacha 
bo'lgan vaqt, Quyoshning ikki yozgi tik turishi orasidagi vaqt, Sirius (Sotis)ning geliakik chiqishi 
oralig'idagi  vaqtlar  qadimgi  misrliklarning  asosiy  vaqt  birligi  bo'lib  qoldi.  Bu  Sotis  va  Nil  yili 
nomlarini oldi. 
Mazkur  Misr  kalendari  tabiiy  va  aniq  edi.  Unda  bir  yil  365  sutkaga  (tropik  yildan  0,25 
sutka qisqa) teng edi. Bu kalendarda dastlab yil oylarga bo'linmagan. U uchta mavsumdan iborat 
boigan.  Bular  «suv  toshqini  (Nil  toshqini)»,  «hosil»  (qishloq  xo'jaligi  ishlari  bilan 
shug'ullaniladigan  davr),  «yo'qlik»  (suvning  kam  vaqti,  hosilni  yig'ish  davri)  mavsumlari  deb 
atalgan.  Birinchi  mavsum  Quyoshning  yozgi  tik  turishdan  -  oktabrgacha,  ikkinchi  mavsum 
oktabrdan - martgacha, uchinchisi martdan - iyungacha bo'lgan vaqtni o'z ichiga olgan. Keyingi 
davrlarda oy tushunchasi paydo bo'ldi va ular o'n ikkitaga bo'lindi. Har oy 30 kundan iborat edi. 
Demak,  bir  yil  360  kundan  va  besh  qo'shimcha  kundan  iborat  bo'lgan.  Bu  qo'shimcha  kunlarni 
greklar «epagamen» deb atadi. 
Eramizdan  avvalgi  IV  ming  yillikda  yaratilgan  bu  kalendarda  dastlab  oylarning  nomlari 
bo'lmagan. Ular har bir mavsumga (4 oydan) bo'lingan va shu bilan farqlangan. Keyinchalik ular 
quyidagicha atalgan: