Batafsil bayon etilgan

 
29 
Savol va topshiriqlar
 
1.Qadimgi Rimdagi bozor va bayram kunlari to'g'risida ma'lumot berib o'ting. 
2.Qadimgi Rim kalendarlari to'g'risidagi rimlik mutafakkirlar qanday fikrlar bildirgan? 
3.Qadimgi Rim kalendarlarida qaysi guruh kalendarlarining xususiyati ko'proq seziladi? 
QO'SHIMCHA O'QISH UCHUN
 
Yilning aylanishi
 
Bir yil uch yuz oltmish besh kundan iborat. Ular 12 oy: yanvar, fevral, mart, aprel, may, 
iyun, iyul, avgust, sentabr, oktabr, noyabr  va dekabrga bo'linadi. Yanvar 31 kunni, fevral 
- 
29, 
mart 
- 
31, aprel - 30, may 
- 
31, iyun 
- 
30, iyul 
- 
31, avgust - 31, sentabr - 30, oktabr 
- 
31, noyabr 
- 30, dekabr 
- 
31 kunni o'z ichiga oladi. Fevral 28 kundan iborat, biroq har to'rt yiIda bir kunga 
ko'payadi. Bu to'rtinchi yilni kabisa yili deb ataymiz.
 
Kabisa yilda fevral 29 kundan tashkil topadi.
 
Nega bir yil 365 kundan iborat? Bunga sabab Yer 
bir yilda Quyosh
  
atrofini to'liq aylanib chiqadi. Bu vaqt qariyb 365 kunni o'z ichiga oladi.
 
Biz 
«qariyb»  365  kun  dedik,  nega  endi  aniq  365  kun  emas?  Vaholanki,
 
Yer  sayyorasi  Quyosh 
atrofini 365 
- 
kunda (uch yuz oltmish besh kun olti
  
soatda aylanib chiqadi. Bir oy davomida Oy 
sayyorasi  Yerni  bir  marta
 
aylanib  chiqadi.  Oy  aslini  olganda  29-  (yigirma  to'qqiz  vayarim) 
kunda Yerni aylanib chiqadi. Shu tariqa Oy aylanishi bizning Kalendarlardagi oylarimizga mos 
kelmaydi.  Oy  aylanishini  hisobga  olmasdan,  yilni  12  qismga  bo'lishgan.  Qizig'i  shundaki,  365 
kunni  ham  aniq  qoldiqsiz  12  qismga  bo'lishning  iloji  yo'q.  Buning  uchun  kabisa  yillari  o'ylab 
topilgan  bo'lib,  old  oyni  30  кип,  yana  olti  oyni  esa  31  kunga  bo'lish  mumkin.  Maskur  tartib 
dastlab  amalda  bo'lgan.  Nega  endi  bu  tartibning  hozirga  qadar  amalda  emasligining  sababi 
- 
oddiy ahmoqona harakatdan iborat bir tarixiy voqea. Oylarning inglizcha nomlanishi Rimliklar 
nomlaridan  kirib  kelgan.  Rim  imperatori  Yuliy  Sezar  yilning  olti  oyini  31  kunga,  yana  qolgan 
olti oyini esa 30 kunga qat'iy bo'lgan. Har ikki oy 30 kundan iborat etib belgilangan. Yuliy Sezar 
bitta  oyni  o'z  nomini  abadiylashtirish  sharafiga  qo'ygan  bo'lib,  и  hozirgacha  iyul,  ya'ni  Yuliy 
(Julius) oyi deb atab kelinadi.
 
Keyingi  Rim  imperatori  Avgustos  bo'lgan.  U  bir  oyning  Yuliy  sharafiga  atalishini  aytib, 
yana bir oyga o'z nomini abadiylashtirishga farmon beradi. Shu tariqa iyuldan keyingi oy Avgust 
deb  nomlana  boshladi.  So'ngra  Rim  imperatori  Avgustos  iyul  oyi  31  кип,  o'zining  nomiga 
qo'yilgan  avgust  esa  30  kundan  iborat  ekanligini  bilgach,  fevral  oyidan  bir  kunni  olib,  o'z  oyi 
avgustga  qo'shib  qo'yadi.  Shundan  fevral  28-29  kundan,  avgust  esa  31  kundan  iborat  bo'lib 
qolgan. Kevin Avgustos sentabr, oktabr, noyabr va dekabr oylaridagi kunlarni ham o'zgartirdi. 
Rim imperatori Avgustos shu tariqa Yuliy Sezarning oson va oddiy Kalendar tartibini buzgan».