Basketbo`l o`yini ham sport o`yinlarining tarkibiy qismi hisoblanadi .shu tufayli u O`bekiston Respublikasining yangi davlat ta`lim standart va uning kollejlar uchun dasturdan munosib o`rin egallagan .Bu o`yinni butun dunyo kichik ham. Katta hambirdek qiziqib o`ynaydi . Vatanimizning basketbo`l o`yini 1920 yildagi kirib keldi. U hozirda barcha o`quv massasalarining dasturiga kiritildi .
Aslida bu o`yin bundan 110 yilda muqaddam AQSH da paydo bo`lgan. Uni springfid kolleji jismoniy tarbiya o`qituvchisi Jetms Neysmit o`ylab topgan va o`z talablari bilan o`ynagan. O`sha paytlarda to`p hozirgidek halqaga otilmas balki oddiy savetga tashlanardi. Basketbo`l ingilizcha so`z bo`lib u basket – ‘’savat’’ ‘’ bol’’ – top degan ma`noni anglatadi.
Basketbo`l juda qiziq va serqirra harakatlarga boy o`yin chog`ida tezlik bilan oldingi chiziqlar birdaniga ypon tomonlarga burilib to`xtab qolishlar to`pni bir holatda boshqa holatga o`tishi to`satdan uni sherigiga uzatib yuborishlar , o`zi tezlik bilan bo`sh joyga chiqarib yana o`sha to`pni ilib olib savatga otilish yoki himoya to`siqlariga ichrab to`pni qaytarib berishlar undagi xosdir. Son- sanoqsiz sakrashlar shit tafida hujumda bo`lib undan chiqarib savatga to`p ynga tegishli.
Bosketbol bilan shug`ulanish organizimlarning barcha muskularini birdek har tomonlama rivojlanishiga yordam beradi. Tayanch harakat apparati ya`ni suyuk-muskular hamda b0`g`inlarning harakatchanligi qon aylanish va nafas olishni yaxshilashga ijobiy bo`g`inlarning harakatchanligi qon aylanishga va nafas olishini yaxshilashga ijobiy ta`sir ko`rsatadi hamda o`sib kelayotgan yosh organizmning modda almashinuvvini faolashtiradi.
Bosketbol o`ynida besh kishidan iborat ikkita jamoaning asosiy vazifalari—bir-birining savatiga iloji boricha ko`proq to`p tashlash. O`yin chog`ida qaysi jamoa o`yinchisining qo`liga to`p tuhsa , o`sha jamoa qo`lidagi to`pni yo`qotib yo`qatib qo`ysa , u barcha 5 o`yinchisi bilan himoyaga o`tadi . Jamoaning g`olibligi ular to`plargan ochkolarning ko`p – kamligi bilan aniqlanadi. O`yindagi jamoa g`olibligi ular to`plagan ochkolarning ko`p- kamligi har bir to`p 2 yoki 3 ochkoga hisoblanadi.
Basketbol to`pining og`irligi 567 grammdan 650 grammgacha . ba`zi hollatda futbo`l to`pini ishlata ham bo`ladi . chunki basketbol o`yini paydo bo`lganda ancha vaqtgacha futbo`l to`pidan foydalangan.
Basketbol maydoni , asosan tekis joylarga quriladin. Masalan bino Ichida taxta yotqizilgan pol ustida ham yaxshilab tekislangan hovlida ham, asfaltbeton yotqizilgan yerda bo`lishi mumkun.
Aytish joyizki basketbo`l maydoni bo`lgan maskanlarda ham uni vujudga keltirsh juda oson .masalan foydalanayotgan keng maydonlarda chunonchi yerning katta-kichikligiga qarab, maydoning hajmini 28-15 metr yoki kichikroq -22-24-metr yoki 12-14metr qilib tayorlash mumkun. Maydoning yuzining yaxshilab tekislab urib chiqish kerak chunki koptok yerga tekkanda sakrashi lozim .
Mini – basketbo`l o`yini uchun 12 yoshdan bo`lgan bolalar ham kattalarga mo`ljalangan (28—15 metrli)maydon ajratiladi ammo jarima to`pini tashlash uchun savatdan 4 metrli masofa belgilanadi. Shitning o`lchami 90 120 sm bo`lib unga savat yerdan 2 metr 60sm balantlikda o`rnatiladi. To`pning og`irligi 450—500 gramm bo`ladi. Basketbol savati rasmiy maydondan temir halqali bo`lib halqaniong aylanasi 45 sm bo`ladi , uning savat ichiki arqonchadan to`ladir.