Bartiy ← Kislorod

Bariy – ikkichi guruh elementi (eskirgan tasnifga ko’ra — ikkinchi guruhning asosiy kichik guruhi), D.Mendeleyevning kimyoviy elementlarining davriy tizimining oltinchi davri, atom raqami 56. Ba (lotin Ba) belgisi bilan belgilanadi(Barium). Bariyning oddiy modda holida kumush rangli yumshoq ishqoriy metalldir. Yuqori kimyoviy faollikka ega.

Bartiy
← Kislorod | Natriy →
Oddiy moddaning ko’rinishi Yumshoq, kumushdek oq metall
Atom xossalari
Nomi, belgi, raqami ——————-→ Bariy, (Ba), 56, VI-davr, II guruh;
Atom massasi ——————-→ 137,327(7) m.a.b. (g/mol);
Elektron konfiguratsiyasi ——————-→ 6s^2
Atom radiusi ——————-→ 22 pm
Kimyoviy xossalari
Kovalent radius ——————-→ 198 pm
Ion radiusi ——————-→ (+2e) 134 pm;
Elektrmanfiyligi ——————-→ 0,89 (poling shkalasi bo‘yicha);
Oksidlanish darajasi ——————-→ +2
Ionlanish energiyasi ——————-→ 502,5 kJ/mol; (5,21 eV);
Oddiy moddaning termodinamik xususiyatlari
Zichlik ( n.sh. da ) ——————-→ 3.5 g/sm^3;
Erish harorati ——————-→ 728.85 °C, 1002 K;
Qaynatish harorati ——————-→ 21636.85 °C; 1910 K;
Solishtirma erish issiqligi ——————-→ 7,66 kJ/mol;
Solishtirma buglanish issiqligi ——————-→142 kJ/mol;
Molyar issiqlikgi ——————-→28,1 kJ/(K∙mol);
Molyar hajmi ——————-→39 mol/sm^3;
Oddiy moddaning kristall panjarasi
Panjara tuzilishi ——————-→ Kubik, hajmiy markazlashgan;
Panjara parametrlari ——————-→ 5,020 Å
Boshqa xususiyatlar
Issiqlik o’tkazuvchanligi ——————-→ (300 K) 18,4 Vt/(m·K);
CAS raqami ——————-→7440-39-3

Narxlari
Sofligi 99,9% bo’lgan metall bariy narxi kg uchun 30 dollar atrofida o’zgarib turadi.
Ishlatilishi
Vakuumli elektron asboblar
Metall bariy, ko’pincha alyuminiy bilan qotishmasi yuqori vakuumli elektron asboblarda gazni yutish vositasi (Geter) sifatida ishlatiladi.
Bariy oksidi , boshqa ishqoriy er metallari oksidlarining qattiq eritmasida – kaltsiy va stronsiyum (CaO, SrO) bilvosita isitiladigan katodlarning faol qatlami sifatida ishlatiladi.
Korroziyaga qarshi material
Bariy suyuq metalli sovutgichlarda (natriy, kaliy, rubidiy, lityiy, seziy qotishmalari) zirkoniy bilan birgalikda quvur liniyalarida va metallurgiyada agressivligini kamaytirish uchun qo’shiladi.