Baratov Hasan Guruh 21. 16

Realistik yunalish Realistik yunalish reallikni har hil darajasi, tabaqasini ajratib tahlil qildiki, bular shunday jabhalardir real, aktual va empiriklikdir. Bu intilishlar esa metodologik munosabat sifatida juda muhimdir. Reallikiing ushbu jabqdoari orasidagi o`zaro borlig`lik ularning sotsial voqelikni shakllantirishdagi urni va ahamiyatining tashkil etilishi ushbu yunalishning behiyos xizmatidir. Fundamental sotsiologiya nafaqat nazariy asoslarni ishlab chiqish bilan shug`ullanadi, binobarin bilishning umumsotsiologik fundamental printsnplarini ham keng ma`noda ishlab chiqadi. Sotsiologik bilishning mohiyati vazifalari, bilimlarning ob`ektivligi, u yoki bu printsish va yondoshishlarni qullash ham fundamental sotsiologiya muammolari majmuasiga taalluqlidir. Har hil nazariyalar negizida «sistemalilik», «funktsional yondoshish», «sababiyat», «tushunuvchi» yunalish deb ataladigan fundamental printsiplar ishlab chiqildi. Sotsial reallik mohiyatining masalalarini yo`q qilish bilan birgalikda, taraqqiyot qonunlari va insonning sotsial dunyodagi o`rni muammolari echimini topish sababli ma`lum bir sotsiologik metodlar shakllanadi.

Sotsiologiyaning rivojlanishi davrida o`rganilayotgan muammolar, tadqiqot yo`nalishlari o`zgardi, lekin asosiy, fundamental harakterga ega bo`lgan fan uchun juda muhim ahamiyatga doir umumiy printsiplar: sotsiologiyaning ob`ekti va predmeti, sotsial reaklliqning moqiyati, uning rivojlanish kokunlari, sotsial olamdagi insonning ahamiyati va o`rni, uning ongi va tafakkuri kabilar o`z ahamiyatini yo`qotmadi. Fundamental sotsiologiyaning maqsadi — bu sotsial olamning to`liq tasvirini yaratashdir va bu sotsial olamning taraqqiyot manbai va shakllarini aniqlashdir. Ilk bor fundamental nazariyalar tabiiy fanlar taraqqiyotiga tayangan, ayniqsa biologiya va fizikaga. Sotsiologiya fanining asoschilari huddi shu fanlarning eksperimental va empirik negizga o`hshagan negiz asosida yangi sotsial fanni yaratishmokchi bo`ldilar. XIX asrning ikkinchi yarmidagi yo`nalishlar —pozitivizm, naturalizm va psixologizm sotsial hayotning doimiy harakatlanuvchi mexanizmini kashf etish, sotsiologiyada empirik metodni yaratish uchun o`z kuch-g`ayratlarini birlashtiradilar.