Банклар ва тадбиркорлар хамкорлиги

• i.f.n., dots. I.Sayfiddinov

• Kredit zarurligi va mohiyati
• Kreditning asosiy funktsiyalari va tashkil qilish asoslari
• Kreditning asosiy tamoyillari
• Kreditning asosiy shakllari va turlari

• MA’RUZA REJASI

• Kredit - bu vaqtincha bo’sh turgan pul mablag’larini ma’lum muddatga, haq tulash sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqqan iqtisodiy munosabatlar yig’indisidir.
• Kredit iqtisodiy kategoriya bo’lib, ijtimoiy munosabatlarning aniq bir ko’rinishi sifatida yuzaga chiqadi.
• Kredit har qanday ijtimoiy munosabat emas, balki ijtimoiy ishlab chiqarish mahsuli, qiymatning harakati, qarz beruvchi va qarz oluvchi o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlarni ifodalovchi kategoriyadir.

• KREDIT NIMA?

• Kreditga, mustaqil kategoriya sifatida, qarzga beriladigan qiymatning harakati sifatida qarash mumkin.

• Yuqoridagi fikrga asoslangan holda kreditning ba’zi muhim tomonlari aniqlanadi:
• birinchidan, uning ijtimoiy mahsulot yaratish, milliy daromad va pul resurslarini qayta taqsimlashga bog’liqligi;
• ikkinchidan, kreditning harakat shakliga (tovar yoki pul tarzida) ega ekanligi;
• uchinchidan, takror ishlab chiqarishdagi harakatning asosiy hal etuvchi belgisi (qarz) ekanligi va h.k.

• Кредитнинг асосий тамойиллари

• Мақсадлилик тамойили

• Муддатлилик тамойили

• Таъминланганлик тамойили

• Қайтаришлилик тамойили

• Тўловлилик тамойили

• Кредитнинг асосий шакллари ва турлари:

• Тижорат кредити;

• Банк кредити;

• Давлат кредити;

• Истемол кредити;

• Халқаро кредити.

• Kredit hajmi bo’yicha:
• Mikrokredit;
• Kichik kredit;
• Yirik kredit.
• Mulkchilik shakli bo’yicha:
• Xususiy mulk sohasi;
• Chet el korxonalari;
• Aktsionerlik kompaniyalari;
• va boshqalar.

• Kreditlarni restruktizatsiyalash usuli.
• Restrukturizatsiya qilingan kreditlar - qarzdorning moliyaviy ahvoli yomonlashishi sababli to’lovning dastlabki shartlari o’zgargan kreditlar. Agarda bank tomonidan quyidagi amallarning hech bo’lmaganda bittasi bajarilsa, kredit restrukturizatsiyalangan hisoblanadi:
• foiz stavkasining kamaytirilishi yoki hisoblangan foizlarning undirib olinmasligi;
• jami asosiy qarzning kamaytirilishi yoki undan voz kechilishi;
• kreditni to’lash muddatining kechiktirilishi yoki uzaytirilishi;
• foizlarga doir to’lovlarning bir qismi yoki umumiy miqdoridan voz kechish;
• oddiy sharoitlarda qarzdorga berilmay, balki kreditni restrukturizatsiyalash zarurligi natijasida qilinishi mumkin bo’lgan boshqa yon berishlar.

• Restrukturizatsiya qilingan kredit bu muayyan muammolari bor aktivlardir.
• Restrukturizatsiya qilingan kredit, deb tasniflashda quyidagi omillar ko’rib chiqilishi kerak:
• - restrukturizatsiya qilishning asosiy sabablari;
• - bir qarz oluvchiga qarzni qaytarish muddatining necha marta uzaytirilganligi.