Bank tizimi. Pul – kredit siyosati Bank tizimining tarkibi. Markaziy bank va tijorat banklarining funksiyalari

Markaziy bank vazifalari

• Pul emissiyasi va uning muomalasini tashkil etish

• Davlat banki – hukumatning moliyaviy vakili

• Pul – kredit siyosatini shakllan-tiradi va amalga oshiradi

• Tijorat banklarining faoliyati ustidan nazorat qilish

• Banklarning banki – oxirgi bosqichdagi kredit beruvchi, banklararo hisob – kitob markazi

• Markaziy
• bank

Tijorat banklarining vazifalari

• Mijozlarning top-shirig’iga binoan hisob – kitoblarni amalga oshirish

• Kreditlarni jalb etish va berish

• Pul qo’yilmalarini qabul qilish va joylashtirish

• Boshqa bank xizmatlarini ko’rsatish (faktoring, lizing, valuta almashtirish va hokazo)

• Tijorat
• banklari

Pul yaratish mexanizmi

• Depozit (omonat)

• Majburiy (saqlanadigan) zahiralar

• Ortiqcha zahiralar

• Ssuda (kredit)

• Depozit (omonat)

Pul yaratish imkoniyati

• Bir tijorat banki tomonidan pul yaratish doirasi –

• Ortiqcha zahiralar hajmi

• Butun bank tizimi tomonidan pul yaratish doirasi –

• Bank multiplikatoriga ko‘paytirilgan
• ortiqcha zahiralar hajmi

Pul multiplikatori

• oddiy bank multiplikatori

• Murakkab bank multiplikatori:

• m = 1/ rr

Multiplikator miqdoriga ta’sir etuvchi ko’rsatkichlar

• Deponentlash koeffitsienti
• naqd pulning
• depozitlarga nisbati:
• cr = C/D

• Majburiy zahiralar
• bu kredit maqsadlari
• uchun ishlatilmaydigan
• bank omonatlarining bir qismidir.
• Ular Markaziy bankda
• foizsiz qo’yilmalar
• ko’rinishida saqlanishi shart::
• rr = D * Nr

• Ortiqcha zahiralar
• depozitlarning bir qismi (
• umumiy zahiralar) minus
• majburiy zahiralar
• ER = AR - RR

• Zahira koeffitsienti
• zahiralarni (majburiy +
• ortiqcha) depozitlarga nisbat:
• rr = R/D