|
Pul oqimlarini tahlil qilish kreditga layoqatlilikni baholash usuli sifatida
Pul oqimlarini tahlil qilish - bu tijorat banki mijozining kreditga layoqatliligini baholash usuli bo'lib, u mijozning pul mablag'lari aylanmasini tavsiflovchi haqiqiy ko'rsatkichlardan foydalanishga asoslangan. hisobot davri... Bu moliyaviy koeffitsientlar tizimi asosida mijozning kreditga layoqatliligini baholash usulidan tubdan farq qiladi.
Naqd pul oqimi tahlili - bu odatda so'ralgan kredit muddatiga to'g'ri keladigan davr uchun qarz oluvchidan tushum va tushumlarni taqqoslash. Bir yilga kredit berishda pul oqimi tahlili har yili, 90 kungacha bo'lgan muddatga - har chorakda va hokazolarda amalga oshiriladi.
Ushbu davr uchun mablag'lar oqimining elementlari quyidagilardan iborat:
1) ushbu davrda olingan foyda;
2) davr uchun hisoblangan amortizatsiya;
3) mablag'larni chiqarish (tovar-moddiy zaxiralar, debitorlik qarzlari, asosiy vositalar, boshqa aktivlardan);
4) oshirish kreditorlik qarzi;
5) boshqa majburiyatlarning o'sishi;
6) ustav kapitalini oshirish;
7) yangi kreditlar berish.
Mablag'larning chiqib ketishining elementlari sifatida quyidagilar mavjud:
1) soliqlar, foizlar, dividendlar, jarimalar va penyalarni to'lash;
2) tovar-moddiy zaxiralarga, debitorlik qarzlariga, boshqa aktivlarga, asosiy vositalarga qo'shimcha investitsiyalar;
3) kreditorlik qarzlarining qisqarishi;
4) boshqa majburiyatlarning kamayishi;
5) ustav kapitalining chiqib ketishi;
6) kreditlarni qaytarish.
Mablag'larning kirib kelishi va chiqishi o'rtasidagi farq umumiy pul oqimining qiymatini tavsiflaydi. Tovar-moddiy zaxiralar, debitorlik va kreditorlik qarzlari, boshqa aktivlar va majburiyatlar, asosiy vositalar hajmining o'zgarishi pul mablag'larining umumiy oqimiga turlicha ta'sir ko'rsatadi. Ushbu ta'sirni aniqlash uchun tovar-moddiy boyliklar, debitorlar, kreditorlar va boshqalar bo'yicha davr boshi va oxiridagi qoldiqlar solishtiriladi. Davr davomida tovar-moddiy zaxiralar, qarzdorlar va boshqa aktivlar qoldig'ining ko'payishi mablag'larning chiqib ketishini anglatadi va "-" belgisi bilan hisoblashda ko'rsatiladi, va kamayishi - mablag'larning kirib kelishi va "+" belgisi bilan qayd etiladi. Kreditorlar va boshqa majburiyatlarning o'sishi mablag'larning kirib kelishi ("+"), kamayishi - chiqib ketishi ("-") sifatida ko'rib chiqiladi.
Asosiy vositalarning o‘zgarishi bilan bog‘liq holda pul mablag‘larining kirib kelishi va chiqishini aniqlashda ularning davr uchun qoldig‘i qiymatining oshishi yoki kamayishi hamda asosiy vositalarning bir qismini davr mobaynida sotish natijalari hisobga olinadi. Sotish narxining balans smetasidan oshib ketishi mablag'larning kirib kelishi, aksincha vaziyat esa chiqib ketishi hisoblanadi:
Asosiy vositalar qiymatining o'zgarishi hisobiga mablag'larning kirib kelishi (chiqishi) = Davr oxiridagi asosiy vositalarning qiymati - Davr boshidagi asosiy vositalarning qiymati + Davr davomida asosiy vositalarni sotish natijalari.
Pul oqimini tahlil qilish uchun ular kamida o'tgan uch yil uchun ma'lumotlarni olishadi. Pul oqimining mablag'lar oqimidan doimiy ravishda oshib ketishi mijozning kreditga layoqatliligidan dalolat beradi. Pul mablag'larining umumiy oqimining o'zgarishi, qisqa muddatli pul oqimining mablag'lar oqimidan oshib ketishi mijozning kreditga layoqatliligining past darajasini ko'rsatadi. Chiqib ketishning pul mablag'lari oqimidan muntazam ravishda oshib ketishi mijozni to'lovga layoqatsiz deb tavsiflaydi. Yangi kreditlar berish uchun limit sifatida jami pul oqimining o'rtacha ijobiy qiymati (mablag'larning chiqib ketishidan kelib tushgan tushumning ortishi) qo'llaniladi. Belgilangan ortiqcha miqdor mijozning davr uchun qarz majburiyatlarini qancha to'lashi mumkinligini ko'rsatadi.
Jami pul oqimining nisbati va mijozning qarzi miqdori (pul oqimi koeffitsienti) asosida uning kreditga layoqatlilik klassi aniqlanadi: I sinf - 0,75; II sinf - 0,30; III sinf - 0,25; IV sinf - 0,2; V sinf - 0,2; VI sinf - 0,15.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
