Rentabellik koeffitsientlari barcha kapitaldan, shu jumladan uning jalb qilingan qismidan foydalanish samaradorligini tavsiflaydi. Ularning navlari quyidagicha.
Daromad koeffitsientlari:
a) Foizlar va soliqlardan oldingi yalpi foyda / sotishdan tushgan tushum yoki sof sotish;
b) sof operatsion daromad (foizlardan keyin, lekin soliqlarni to'lashdan oldingi foyda) / Sotishdan tushgan daromad yoki sof sotish;
c) Foizlar va soliqlardan keyingi sof daromad / Sotishdan tushgan tushum yoki sof sotish.
Rentabellik koeffitsientlari:
a) Foizlar va soliqlardan oldingi foyda / Aktivlar yoki kapital;
b) Foizlardan keyin, lekin soliqlardan oldingi foyda / Aktivlar yoki kapital;
c) Sof daromad (foizlar va soliqlardan keyingi foyda) / Aktivlar yoki kapital.
Uchta turdagi rentabellik koeffitsientlarini solishtirish foiz va soliqlarning korxona rentabelligiga ta'sir qilish darajasini ko'rsatadi.
Aksiya boshiga daromad nisbati:
a) aktsiyaga to'g'ri keladigan daromad:
Oddiy aktsiyalar bo'yicha dividendlar / Oddiy aksiyalarning o'rtacha soni;
b) dividendlar daromadi (%):
Har bir aksiya uchun yillik dividend x 100 / Aksiya uchun o'rtacha bozor narxi.
Agar sotishdan tushgan tushumdagi foyda ulushi oshsa, aktivlar yoki kapitalning rentabelligi oshsa, moliyaviy leverage koeffitsienti yomonlashgan taqdirda ham mijozning reytingini pasaytirmaslik mumkin.
Qarzlarga xizmat ko'rsatish koeffitsientlari (bozor koeffitsientlari) foydaning qancha qismi foizlar va belgilangan to'lovlar tomonidan o'zlashtirilishini ko'rsatadi. Ularning umumiy miqdori quyidagicha hisoblanadi.
Foizlarni qoplash nisbati:
Davr uchun foyda / Davr uchun foizlarni to'lash.
Ruxsat etilgan to'lovni qoplash nisbati:
Davr foydasi / (foizlar + lizing to'lovlari + imtiyozli aksiyalar bo'yicha dividendlar + boshqa qat'iy to'lovlar).
Foizlarni qoplash koeffitsientlari va qat'iy to'lovlarni qoplashning numeratorini aniqlash metodologiyasi foizlar yoki qat'iy to'lovlar tannarxga yoki foydadan to'lanishiga bog'liq.
Qarzlarga xizmat ko'rsatish koeffitsientlari ayniqsa yuqori inflyatsiya sur'atlarida, to'langan foizlar miqdori mijozning asosiy qarziga yaqinlashishi yoki undan ko'p bo'lishi mumkin bo'lgan hollarda muhim ahamiyat kasb etadi. Foizlar va boshqa qat'iy to'lovlarni qoplash uchun qancha ko'p foyda yo'naltirilsa, qarz majburiyatlarini to'lash va tavakkalchiliklarni qoplash uchun shunchalik kam qoladi va mijozning kredit layoqati shunchalik yomon bo'ladi.
Kreditga layoqatlilikni baholash uchun moliyaviy koeffitsientlar rejalashtirish davri uchun prognoz qiymatlari, hisobot sanalaridagi balanslardagi o'rtacha qoldiqlar asosida hisoblanadi. 1-raqam uchun ko'rsatkichlar har doim ham ishlarning haqiqiy holatini aks ettirmaydi. Shuning uchun jahon amaliyotida rentabellik hisobi asosida hisoblangan koeffitsientlar tizimi qo'llaniladi (u davr uchun aylanmalarning hisobot ko'rsatkichlarini o'z ichiga oladi). Dastlabki ish ko'rsatkichi savdo daromadidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |