Bank hisobi va audit

 
3. Sintetik hisob (bosh kitob) va uning tavsifi. 
Bosh kitob banklarda umumlashgan hisob haqida axborot berib, bank moliya 
hisobotlarida ko‘rsatiladigan hisobvaraqlar guruhi bo‘lib hisoblanadi. Bosh kitobga 
yanada  to‘liqroq  ta’rif  beradigan  bo‘lsak,  Bosh  kitob  balans  hisobvaraqlari 
bo‘yicha Qo‘shimcha kitob ya’ni tavsiliy hisobvaraqlari ma’lumotlari to‘plamidir. 
Bosh  kitob  ham  Qo‘shimcha  kitob  kabi  bir  qator  materiallar  asosida  yuritiladi. 
Bosh kitob materiallari quyidagilar hisoblanadi: 
– hisobvaraqlar qoldiqlarining kunlik balansi; 
–  balans  hisobvaraqlari  bo‘yicha  aylanmalar  va  qoldiqlar  haqidagi  jamlama 
ma’lumotlar; 
– oylik hisobot balanslari; 
– choraklik va yillik saldo aylanma -saldo qaydnomalari. 
Bulardan  tashqari  bosh  buxgalterning  xohishiga  ko‘ra,  emissiya-kassa 
operatsiyalari,  xorijiy  operatsiyalar,  shuningdek,  “kutilmagan  vaziyatlar” 
hisobvaraqlari bo‘yicha jamlama kartochkalari yuritilishi mumkin. 
Har bir Bosh kitob materiallarini alohida ko‘rib chiqamiz. Ma’lumki, bankda 
balans  har  kuni  tuziladi.  Balansning  har  ikki  aktiv  hamda  passiv  qismlarining  
o‘zaro tengligi bank ishi kuni yakunlanganligini bildiradi. Bosh kitobning barcha 
materiallari  qatori  kundalik  balans  hozirgi  kunda  bankda  dasturiy  yo‘l  bilan 
komputer yordamida tayyorlanadi. 
 Kunlik balans quyidagi shaklda tuziladi: