TOSHKENT - 2022 4-VARIANT 1. Inkasso topshiriqnomalari bilan hisob-kitoblar hisobi. 2. Tijorat banki mijozi “AVS” MCHJning 15.02.22 yilda talab qilib olinguncha hisobvarag‘idan quyidagi operatsiyalar bajarildi: Mijoz hisob raqamida 965420 so‘m 30 tiyin mablag‘ mavjud. Mijoz inkassatsiya orqali 105000 so‘m kunduzgi savdo pulini topshirdi. Qayta sanash vaqtida 2000so‘m dalolatnomaga asosan kamomad. Mijoz to‘g‘ridan – to‘g‘ri hisob raqamiga naqd 400000 so‘m topshirdi terminaldan 500000so‘m savdo pulini inkassatsiya qilib asosiy hisob raqamiga o‘tkazildi. Mijoz hisob raqamidan 1500000so‘m pul mablag‘ini paynet faoliyatini amalga oshirish uchun o‘tkazilib 1% miqdorida bank xizmat haqi to‘landi. Topshiriq: 1. Tijorat banki mijozi “AVS” MCHJning 1 kunlik operatsion faoliyatidan ko‘chirma bering. 2. Buxgalteriya o‘tkazmalarini tuzing. JAVOBLAR: 1. INKASSO TOPSHIRIQNOMASI – mablag‘larni oluvchining bankka to‘lovchi hisobvarag‘idan so‘zsiz tartibda mablag‘larni hisobdan chiqarish to‘g‘risidagi topshiriqnomasi. Inkasso topshirig‘ini olgan bank–emitent uni bajarish uchun boshqa bankni (ijrochi bankni) jalb qilishga haqli. Inkasso bo‘yicha hisob–kitoblarni amalga oshirish tartibi qonun hujjatlari b–n va bank amaliyotida qo‘llaniladigan ish muomalasi odatlari b–n boshqariladi. Agar ijrochi bank tomonidan hisob–kitob operatsiyalarini amalga oshirish qoidalari buzilganligi munosabati b–n mijozning topshirig‘i bajarilmagan yoki tegishli suratda bajarilmagan bo‘lsa, mijoz oldidagi javobgarlik ushbu bank zimmasiga yuklatilishi mumkin. Biron–bir hujjat bo‘lmagan yoki hujjatlar tashqi alomatlariga ko‘ra inkasso topshiriqnomasiga mos bo‘lmagan taqdirda ijro etuvchi bank bu haqda darhol inkasso topshiriqnomasini bergan shaxsga xabar qilishi shart. Mazkur kamchiliklar bartaraf etilmagan taqdirda, bank topshiriqlarni bajarmasdan hujjatlarni qaytarib yuborishga haqli. Hujjatlar qanday shaklda olingan bo‘lsa, o‘sha shaklda to‘lovchiga taqdim etiladi, inkasso operatsiyasini rasmiylashtirish uchun zarur bo‘lgan bank belgilari va yozuvlari bundan mustasno. Agar hujjatlar olinishi b–noq ular bo‘yicha pul to‘lanishi shart bo‘lsa, ijrochi bank inkasso topshiriqnomasini olgan zahoti to‘lovga taqdim etishi shart. Agar hujjatlar bo‘yicha pul boshqa muddatda to‘lanishi kerak bo‘lsa, ijrochi bank to‘lovchining akseptini olish uchun hujjatlarni inkasso topshiriqnomasi olinishi b–noq, darhol akseptga taqdim etishi kerak, to‘lov talabi esa hujjatda ko‘rsatilgan to‘lov muddati boshlanadigan kundan kechiktirmasdan qo‘yilishi kerak. Qisman bajariladigan to‘lovlar bank qoidalarida belgilab qo‘yilgan hollarda yoki inkasso topshiriqnomasida maxsus ruxsat bo‘lsa qabul qilinishi mumkin. Olingan (inkassolangan) summalar ijrochi bank tomonidan darhol bank–emitent tasarrufiga topshirilishi, u esa bu summalarni mijozning hisobvarag‘iga kiritib qo‘yishi shart. Ijrochi bank inkasso qilingan summadan o‘ziga tegishli haqni va harajatlarni qoplashga ketadigan pulni ushlab qolishga haqli. 2. Masala yechimi: