Baliqchilik asoslari

Klinik belgilari. Kasallikning klinik belgilari turli-tuman bo‘lib,
u yoki bu organ-to‘qimalarning hamda butun organizmning
xususiyati va zararlanish darajasiga bog‘liq. Masalan, MNSning
intensiv ravishda zararlanishi oqibatida baliqlarda harakat koor-
dinatsiyasining buzilishi kabi xarakterli belgilar kuzatiladi. Kasal
baliqlarda normal harakatlanish qobiliyati yo‘qoladi, ularda

---

161
ishonchsizlik kuzatiladi, holsizlanib sohillarda suzib yuradi, mast-
likka o‘xshash qaltiroq harakat namoyon bo‘ladi. Kasallikning
dastlabki nomi ham shundan kelib chiqqan.
Jabra apparatining zamburug‘lar bilan kuchli zararlanishi
oqibatida baliqlarning tashqi ko‘rinishi sog‘lomlarnikidan farq
qilmasa-da, bexosdan, birdan o‘lib, nobud bo‘lib qoladi (kislo-
rod yetishmasligi natijasida). Buyrak va jigarda ko‘p miqdorda
plazmodiylarning bo‘lishi esa baliqlarda ko‘r bo‘lish, tana
tangachalarning quruqlashib qolishi va ajralishi hamda tana bo‘sh-
liqlarida ekssudatlarning yig‘ilib qolishiga olib keladi. Suzgich
pufagining zararlanishi oqibatida esa gidrostatik muvozanat buziladi,
baliqlar suv havzalarining ostiga yotib qoladi. Zamburug‘larning
mushaklarda va teri qatlamida parazitlik qilishi natijasida esa umu-
miy kuchsizlanish kuzatilib, tananing turli qismlarida yaralar hosil
bo‘ladi, ularda saprofit mikrob va zamburug‘larning rivojlanishi
natijasida jarayon avj olib murakkablashadi. Kasallikning klinik
ko‘rinishidan qat’i nazar baliqlar oziqa qabul qilmaydi, oriq-
lanadi, ikkilamchi infeksiyalarga beriluvchan bo‘lib qoladi.
Patogenezi. Qon oqimi bilan parenximatoz organlari va nerv
to‘qimalariga yetkazilgan parazitlar hujayralararo bo‘shliqlarda
joylashib olishi oqibatida atrofdagi to‘qimalar tomonidan keskin
ravishda javob reaksiyasiga olib keladi, natijada plazmodiylar
atrofida mayda hujayralardan iborat infiltrat hosil bo‘ladi, so‘ngra
esa tipik granulatsion to‘qima o‘rab oladi, bu keyinchalik chokka
aylanadi. Chokka aylangan tugunchalar parazitlarning koloniya-
larini saqlaydi, ularning kattaligi no‘xat doni kattaligicha bo‘lib,
atrofdagi to‘qimalardan oqish yoki jigarrang bo‘lishi bilan ajralib
turadi. Ushbu tugunchalar atrofidagi to‘qimalarning surilishi,
ezilishi oqibatida ularning degeneratsiyasi kuzatiladi. Natijada u
yoki bu organ va to‘qimalarning funksiyasi buziladi va kasallikka
xos bo‘lgan belgilar namoyon bo‘ladi.