Balalarda sklet patalogiyasi

1. Nay ta`rizli su`yekler. Balar o`z na`wbetinde eki tu`r boladi. Uzin nay ta`rizli su`yekler olarga jelke, bilek, san, baltir su`yekleri kiredi. Ko`ldenen` ta`rizli su`yeklarge bolsa qol ha`m ayaqlardin` alaqan ha`m barmaq su`yekleri kiredi.
2. Gewek su`yekler. Balarda eki tu`rli uzin gewek ta`rizli su`yekler balarg`a ju`retug`in, to`s, omiraw su`yekleri, kelte gewek su`yeklarge bolsa omirtqa, qol ha`m ayaqlarning alaqan, alaqan u`sti su`yekleri kiredi.
3. Jalpaq su`yekler. Bul su`yeklerge bas su`yegindegi to`be, en`se, ju`zi, gu`rek ha`m shanaq su`yekleri kiredi.
4. G`a`lbir ta`rizli su`yekler. Joqari jaq, man`lay, bas su`yeginin` to`mengi tiykarg`i bo`limindegi pana ta`rizli ha`m g`a`lbir ta`rizli su`yekler kiredi.
Adam denesindegi su`yeklerdin` jaylasiwi. Adam denesindegi su`yeklar jaylasiwina
ko`re bir neshe bo`limge bo`lip u`yreniledi: bas, gewde, qol ha`m ayaq su`yekleri.
Bas skeleti: Bas skeleti eki bo`limnen: miy qutisi ha`m ju`zi bo`liminnen ibarat bolip, 23 su`yeklerdin` birigiwinen payda bolg`an. Olardin` ha`mmesi to`mengi jaq ha`m til asti su`yeginen tisqari, u`zluksiz shok penen o`z-ara bekkem birikken.
Bala tuwilg`an waqitinda onin` bas su`yekleri bir-biri menen birikpegen bir neshe su`yekten ibarat bolip, olar arasinda bosliqlar boladi. Bul bosliqlar loqildaq dep ataladi. Olar u`lken, kishi ha`m qaptal loqildaqlarg`a bo`linedi. U`lken loqildaq man`lay ha`m to`be su`yekleri arasinda jaylasqan bolip, onin` boyi 3,5 sm, eni bolsa 2,5 sm boladi. To`be ha`m en`se su`yekleri arasinda kishi loqildaq ha`m to`be sheke su`yekleri arasinda ekiewden ja`mi 4 ta qaptal loqildaqlari bolip, olar 1,5 jasta su`yekke aylnip baradi. 4 jasta bolsa miy qutisinin` shaqlari payda boladi. Bas su`yegi 7 jasqa shekem ha`mde 11-15 jasta yag`niy jinsiy jetilisiw jasinda tеz o`sedi. Onin` o`siwi ha`m formalaniwi 25-30 jasqa shekem dawam etedi.

Gewde skeleti. Gewde skeletine omirtqa bag`nasi ha`m ko`kirek quwislig`i su`yekleri kiredi. Omirtqa bag`nasi ko`sher skelettin` tiykarg`i bo`limi esaplanadi. Omirtqa bag`nasi 33-34 dana omirtqadan payda bolg`an. Onin` uzunlig`i adamnin` moyina qarap erkeklerde 75 sm hayallarda 68 sm ge tеn` boladi. Omirtqa bag`nasi 5 bo`limnen ibarat, yag`niy 7 moyin, 12 ko`kirek, 5 bel, 5 dumg`oza ha`m 3-4 quyriq omirtqalarinan payda bolg`an. Omirtqa bag`nasi skelettin` tayanishi waziypasin atqaradi, onin` ishindegi arqa miydi qorg`aydi ha`m ayaq-qollar skeletinin` awirlig`in o'z moynina aladi. Omirtqa bag`nasi o`sip rawajlang`an sayin shemirshek toqimalari su`yek toqimalari menen almashinadi, bul a`ste-aqirin baratug`in protcess. Moyin, ko`kirek ha`m bel shemirshek toqimalari 20 jasqa kelip, dumg`ozaniki 25 jasta, quyriq su`yekleriniki 30 jasqa kelip su`yeklenedi. Omirtqa bag`nasi bala tirishiligiinin` birinshi jilinda, sonday aq, 11 jastan 14 jasqa shekem a`sirese tez o`sedi. Omirtqa bag`nasinin` o`siwi shama menen 20 jasta tamamlanadi.