|
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
"Kompyuter injiniring" fakulteti
“Raqamli qurilmalarni loyihalashtirishga kirish”
fanidan
9-Laboratoriya ishi
Mavzu: Kombinatsion yarim jamlovchi qurilmani loyihalashtirish va ish tartibini o'rganish.
Bajardi: Ro’ziyev Shohnur
Qabul qildi: Hamiyev A.
Ishdan maqsad:
To'liq qo'shuvchi (jamlovchi) mantiqiy elementlarni tashkil etilishi va ularning ishlash prinsipini o’rganish.
Nazariy qism:
To'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar va ularning asosiy turlari. Ikki son xonalarini jamlash amalini bajaruvchi EHM uzeli to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator) deb ataladi. To'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)larni quyidagi belgilari bo'yicha klassifikatsiyalash mumkin:
1) Bir xonali sonlarni jamlash usuli bo'yicha kombinatsion va to'plovchi To'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar.
2) Bir xonali sonlarni jamlash sxemasidagi kirish yo'llari soni bo'yicha: ikki kirish yo'lli bir xonali (yarim to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar) va uch kirish yo'lli bir xonali to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar.
3) Ko'p xonali sonlarni jamlash usuli bo'yicha: ketma-ket va parallel to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar.
4) Sanoq sistemasining asosi va qabul qilingan kodlash usuli bo'yicha: ikkilik, uchlik, o'nlik va ikkilik-o'nlik to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar.
5) Ko'chirish zanjirini tashkil qilish usuli bo'yicha: ketma-ket, boshdan-oyoq, bir vaqtda, guruhli, shartli ko'chirishli va ko'chirish qiymati signalini xotirada saqlovchi to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar.
Biz yuqorida sanab o'tgan to'liq qo'shuvchi mantiqiy element (summator)larning har biri o'zining yutuq va kamchiliklariga ega. To'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)larni to'la tahlil etish uchun ularning har birini alohida ko'rib chiqamiz. Bugungi mashg'ulotda biz ko'p xonali sonlarni jamlash usuli bo'yicha qo'llaniladigan ketma-ket va parallel to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)larning ishlash prinsiplari hamda ularning sxemalari bilan tanishib chiqamiz.
Umuman olganda, har qanday to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)ning ishlash prinsipini tushunish uchun pozitsion sanoq sistemalarda qo'shish amalini bajarish qonuniyatlari bilan tanishib chiqish maqsadga muvoffiqdir.
2.Bir razryadli ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar Ma’lumki, zamonaviy EHMlarda ikkilik sonlarni fizik ifodalashda potensial ko'rinishdagi signallardan foydalaniladi. Bunday signallar aloqa kanallari orqali ketma-ket yoki parallel uzatilishi mumkin. Quyidagi diagrammalarda ikkilik kodlarni ketma-ket (a) va parallel (v) uzatish usullari ifodalangan.
Ikkilik kodni ketma-ket uzatish usuli uchun bitta aloqa simi etarlidir. Bu simdan signallar sinxron ravishda bir xil intervalda xonama-xona(razryadlar bo'yicha) uzatiladi. Bunda signalni uzatish oralig'i:
∆S=C* ∆t; ga teng.
Ikkilik kodlarni paralell uzatishda n-ga aloqa simlari kerak bo'ladi. Bu simlar orqali bir vaqtning o'zida n xonali kodlarni uzatish ta’minlanadi. Ketma-ket ikkilik kodlarni qayta ishlash uchun mo'ljallangan ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)ning ishlash prinsipini ko'rib chiqamiz. Ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar ikkita ikkilik kodni xonama-xona qo'yish uchun xizmat qiladi. SHuning uchun ular bir xonali (razryadli) to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)lar deyiladi. Bir razryadli ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)ning o'tish jadvalini tuzamiz:
Sxemaning kirish yo'llarida x1,x2,x3 signallar bilan bir qatorda ularning invers qiymatlari ham ishlatiladi.
Ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)ning funksional sxemasi to'la bo'lishi uchun chiqish yo'lidagi Pi+1 signalni x3 bir takt vaqt mobaynida ushlagan holda ulash talab etiladi. Unga ko'ra bir razryadli ketma-ket to'liq qo'shuvchi mantiqiy element(summator)ning sxemasini keltiramiz:
Bajarish
1=1; 2=1; 3=1;
1=0; 2=0; 3=1
1=1; 2=0; 3=0
4)
5)
Do'stlaringiz bilan baham: | 
