Bajardi: Rahbar: Yusupov A

001.429.013.BMI. 2015 y. 
qarab o’sishi ham yon tomonlarga o’sishi ham sekinlashadi va daraxt ancha
ixchamlashadi Kesilgandan so’ng shoxlar yo’g’onlashadi, asosiy shoxlari 
mustahkamroq bo’ladi siyraklashtirilgan lekin, shoxlari qisqartirilmagan daraxlar
bo’ydor bo’lib shox-shabbasi yoyilib, tarvaqaylab o’sadi kam hosil bo’lib qoladi. 
Shox-shabba qalinlashib ketganda tananing o’rta qismining o’sishiga xalaqit
beradigan shox-shabbalar batamom kesib tashlanadi yoki yon shoxlar chiqarish 
uchun kalta qoldirib kesiladi.
Shox-shabbaga shakl berishda shoxlarni pastga va yuqoriga emas, balki yon 
tomonlarga yo’naltirish lozim. Aks holda ular yerga ishlov berishni qiyinlashtiradi
va shox-shabbani qalinlashtirib yuboradi. 
Meva daraxtlari kuz-qishda, qish-bahorda va novda hamda shoxlarning
uchki qismlariga oziq moddalar bormasdan va yoz davrlarida kesiladi. Kesish 
dastlabki ikki muddatda-daraxtning tinim davrida, barg chiqarmagan vaqtda, shira
harakati boshlanmasdan o’tqaziladi. Agar bahorgi kesish kechki muddatlarda 
o’tqazilmasa, novdalarni qisqartirish bilan daraxtni oziq moddalardan qisman
mahrum qilamiz. 
Shakl berish bilan butash o’rtasidagi chegara shartlidir. Masalan, ko’p
butash daraxtning shaklini o’zgartiradi, shakl berish esa doim ixtiyoriy butash 
bilan birga olib boriladi. To’g’ri butalganda daraxtlar hosilini birinchi yillarida
pasayishi mumkin, bunda shoxlar va barglarning ko’p qismi kesib tashlanishi 
natijasida daraxt kuchsizlanib qoladi.
Mevachilikda shox-shabbalar shartli ravishda tabiiy va sun’iyga bo’linadi. 
Tabiiy shox-shabbalar erkin o’suvchi daraxtlarda bo’ladi, ularga bir necha
tartiblarda shakl beriladi. 
Erkin o’suvchi shox - shabbalar tana balandligiga nisbatan har - xil
butasimon (tanasining balandligi 50 sm kam), past tanali (50-70 sm), o’rtacha 

---

Bajardi: 

Rahbar:
Yusupov A 

Saidova D.