Bajardi: Boborayimov D. Tekshirdi: Shadiyeva S

Toshkent Davlat Stomatologiya Instituti stomatologiya fakulteti 1-bosqich talabasi Boborayimov Dilshodbekning “tibbiyot kasbiga kirish” fanidan bajargan mustaqil ishi.

Bajardi:Boborayimov D.

Tekshirdi: Shadiyeva S.

Buyrak va siydik ajratish yo’llari kasalliklari bor bemorlar parvarishi

Buyrak va siydik yo’llari kasalliklarini asosiy simptomlari bu:

• shishlar;
• siydik ajralishini buzilishi (dizuriya);
• siydik tarkibining o’zgarishi (proteinuriya, piuriya, leykosituriya);
• bel sohasida og’riq;
• arterial bosimning ko’tarilishi;
• haroratning ko’tarilishi;

Shish

• Ko’pincha, asosan ertalab yuzda (qovoq soxasida) aniqlanadi.
• Yanayam ko’ringan shish sindromida shish oyoqlarda ham aniqlanadi (bolidir soxasida).
• Ayrim holatlarda shish kattaroq hamda butun teri osti yog’ klechatkasida (anasarka), ko’krak qafasida (gidrotoraks), qorin bo’shlig’ida (astit) bo’lishi mumkin.

Siydik ajralishini buzilishi (dizuriya)

• Shish odatda siydik ajralishining kamayishi-oligouriya (diurez 500 ml/ sutkasiga) bilan birga qayd etiladi. Siydik ajralishining to’satdan sezilarli kamayishiga (200ml/ sutkadan kam) tabiiy anuriya, buyrakning o’tkir yallig’lanishi, o’tkir buyrak yetishmovchiligi bilan kechuvchi zaharlanish, to’xtovsiz qusish va ich ketish, ya’ni ko’p miqdorda suyuqlik yo’qotilishi sabab bo’ladi. Anuriya yana o’tkir siydik tutilishi evaziga ham bo’lishi mumkin, bunday holatda siydik qopda bo’ladi, lekin ajralmaydi (siydik chiqaruv kanalining spazmida, siydik toshlari tiqilganda, siydik chiqaruv kanali o’smalarida; siydik qopi paralichida). Bunday hollarda siydik katetr orqali chiqarib yuboriladi.
• Siydik ajralishining ortishi (2000ml/ sutkadan ortiq)-poliuriya-shishning tezda qaytishiga sabab bo’ladi (hafli belgi bo’lib, buyrak yallig’lanishining boshlanishini bildiradi).

siydik rangi va tarkibining o’zgarishi

• Poliuriya- siydikning meyordan ortiq miqdorda ajralishi.
• Aminoasiduriya- aminokislotalarning siydik bilan chiqishi.
• Proteinuriya- siydikda oqsil paydo bo’lishi.
• Atsetonuriya- atsetonli siyish, atseton tanachalarining ortiq darajada siydik bilan chiqishi.
• Gematuriya- siydikda qon yoki qon elementlari paydo bo’lishi
• Bilirubinuriya-billirubinning siydik bilan ajralishi.
• Siydik rangi ayrim hollarda dori moddalarining qabul qilinishi hisobiga ham o’zgarishi mumkin. Siydikning rangi asosan siydik tarkibidagi tuzlar konsentratsiyasi o’zgarishiga bog’liq (urat tuzlari).