"baholash ishi va investitsiyalar" kafedrasi meliqulov qahramon bozarovich "uy-joylar qiymatini baholash amaliyoti

4-rasm. Ko’chmas mulk ko’rsatkichlarining bir-biriga bog’liqligi
15
15
Ushbu chizma Sh.Sh.Shoha’zamiyning “Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari” nomli o’quv qo’llanmasi
(Tanlangan ma’ruzalar. T.: Iqtisod-moliya, - 2015.) asosida muallif tomonildan mustaqil tuzilgan.
Umumiy
ko’rsatkichlar
Xususiy
ko’rsatkichlari
Texnik ko’rsatkich
Fizik ko’rsatkich
Huquqiy ko’rsatkich
Kimyoviy ko’rsatkich
Iqtisodiy ko’rsatkich
Ijtimoiy ko’rsatkich

---

18
Omil va voqelik (obyekt deb olinsa) o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalash
mumkin, agarda omil ta'siri ostidagi obyekt xossasini sintetik tarzda olingan
(topilgan) ko’rsatkich yordamida aks etishini hisobga olsak, unda ushbu
ko’rsatkich shartli ravishda omil kuchi va xarakterini adekvat ifodalaydi deb qabul
qilish mumkin. Shu yo’sinda mulkni obyekt deb olib, unga ta'sir etuvchi omillarni
bozor ko’rsatkichlari orqali ifodalash mumkinligi ayon bo’ladi. Bunda obyektni
faktorli tizim deb qabul qilish mumkin. Bundan tashqari, ko’chmas mulkning
bevosita o’ziga ta’sir etuvchi omillar ham mavjud. Ko’chmas mulkka uning bozor
muhitidan kelib chiqqan holda bir qator omillar ham ta’sirini ko’rish mumkin.
Xususan, ko’chmas mulk va uning bozoriga ta’sir etuvchi omillarni quyidagilarga
ajratish mumkin:
5-rasm. Ko’chmas mulk obyektiga ta’sir qiluvchi omillar
16
Joylashgan joyi - muhim omil hisoblanib, binoning chekkaroqda yoki
markazda joylashganligiga qarab ham bahoning sezirlarli farqiga olib kelishi
mumkin. Konstruktiv (me’moriy) loyiha - binoning loyihasining yaxshi
bajarilganligi, tabiiy yoritilganlik darajasi, kishi e’tiborini jalb qiluvchi tashqi
ko’rinishi va texnik talablariga javob berishi. Kommunal xizmat - tabiiy gaz, issiq
va sovuq suv, elektr va boshqa xil muhandislik kommunikatsiyalarning mavjudligi.
16
Асаул А.Н Економика недвижимости: учебник для вузов, 2-ое изд./ - СПб.: Питер, 2008. – 272 с.

---

19
Seysmik omillar - qurilish obyektiga taalluqli bo’lib, konstruksiya zilzilaga
yetarlicha chidamliligi. Binoning holati - yangi holatda, yengil ta’mir talab yoki
ta’mirlanishi lozim bo’lgan holati.
Bozorda raqobatbardoshliligi - baholanayotgan mulkka bo’ladigan talab va
takliflar tahlili ko’rib chiqiladi, obyekt texnologik, daromad keltiruvchi mulk
bo’lsa, uning bozordagi raqobatbardoshligi yuqori bo’ladi va qiymatiga ijobiy
ta’sir ko’rsatadi. Tabiiy muhit omili - binoning yon-atrof xususiyatlarining
o’zgarishi. Hududiy yoki ilmiy darajadagi zonalashtirishning o’zgarishidan,
kommunal tizimidagi o’zgarishlardan kelib chiqishi mumkin.