Baholash ishi” ta’lim yo’nalishi bo’yicha tanishuv amaliyoti hisobot I bajardi: Kamalov Yorqin To’lqin o’g’li Rahbar: Toshkent-2021 Mundarija Reja: Kirish betlar Asosiy qism
№___ ___ ___ 2021 y. ___________________ O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI “Byujet hisobi va g’aznachilik” fakulteti “Baholash ishi va investitsiyalar” kafedrasi “BAHOLASH ISHI” TA’LIM YO’NALISHI BO’YICHA TANISHUV AMALIYOTI
H I S O B O T I Bajardi:Kamalov Yorqin To’lqin o’g’li
Rahbar:
Toshkent-2021 Mundarija Reja: Kirish…………………………………………………………………… betlar Asosiy qism: Amaliyot o’tash joyi va baholash faoliyati bilan tanishish……... betlar
Baholash faoliyatiga doir bo`lgan informatsion komunikatsion dasturiy ta`minotini amaliy o`rganish……..……..……..……..…………………. betlar
Xulosa……………………………………………………………...……… – bet Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………...……………. - bet
KIRISH Men Kamalov Yorqin To’lqin o’g’li 2021-yil 24-maydan 3-iyulga qadar amaliyot o’tash uchun Mirzo Ulug’bek tumanida joylashgan “PROFESSIONAL EXPERTISE”MCHJ ga bordim.
Malakatimizda yigirmanchi asrning 90-yillari boshida baholashning jahon klassik nazariyasi asosida baholash faoliyatini amalga oshirish uchun zarur qonuniy-huquqiy baza shakllantirildi, uni faol rivojlantirish uchun turli choralar ko’rilmoqda.
Dunyoning rivojlangan mamlakatlarida ko’chmas mulkni baholashning turli uslubiy yondashuvlaridan foydalaniladi. Masalan, mulkni baholash bo’yicha Angliya amaliyotida beshta usul keng tarqalgan: qiyoslash, investitsiya, foyda, qoldiq, pudratchi. AQSh baholovchilari amaliyotida, odatda, uch usul ustuvorlik qiladi: xarajat, qiyosiy va daromad.
O’zbekistonda ham AQShdagi kabi xarajat (balans), qiyosiy (taqqoslash, bozor) va daromad yondashuvlari qo’llanilmoqda. Ushbu yondashuvlarni har birida o‘ziga tegishli usullari mavjud. Jumladan, daromad yondashuvi uchta, xarajat va qiyosiy yondashuvlari o’nlab baholash usullariga ega. Bu usullar har bir mamlakatning siyosiy-iqtisodiy, ijtimoiy-mentalitet taraqqiyotidan va o’ziga xosligidan kelib chiqib yaratilgan va rivojlanmoqda. Respublikamiz ham uchta yondashuvning o’z milliy taraqqiyotiga mos usullari tanlab baholash xizmatlarini bajarmoqda.Foydalanayotgan va endi kiritiladigan baholash usullarini chuqur ilmiy va amaliy asoslash va maqbullashtirish lozim.
Baholash faoliyati taraqqiyotiga hissa qo’shuvchi vositalardan biri uslubiy ta’minotdir. Hozirgacha tayyorlangan o’quv-uslubiy ishlardan N.To’ychiyev, A.Usmanov va boshqalarning «Ko’chmas mulkni baholash», R.Alimov, B.Xodiyev, B.Berkinov, A.Kravchenko larning «Ko’chmas mulkni baholash», «Biznesni baholash» qo’llanmalarida baholashning ba’zi savollari bayon etilgan. Jahon amaliyotida baholashning keng qamrovli va chuqur ilmiy-amaliy asosini yaratilganligi o‘quv-uslubiy ishlarni miqdorini va sifatini ko’paytirishni talab qiladi.
O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni va O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 27 iyuldagi “Oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari to’g’risida” PQ-3151 sonli Qarori ijrosini ta’minlash maqsadida institutda ishlab chiqilgan “Toshkent Moliya institutini 2017-2030 yillarda rivojlantirish dasturi” asosida hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 1998 yil 30 oktyabrdagi 305-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan “O’zbekiston Respublikasi oliy ta’lim muassasalari talabalarining malakaviy amaliyoti haqida Nizom” talablariga mos ravishda ta’lim olayotgan talabalar tanishuv amaliyoti 23.03.2016 yil № 10-29/06 sonli O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan tuzilgan uzoq muddatli o’zaro hamkorlik to’g’risidagi shartnomaga muvofiq O’zbekiston Respublikasi xususiylashtirilgan korxonalarga ko’maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo’mitasi, baholash kompaniyalari, rieltorlik tashkilotlari va tijorat banklarida o’tkazadilar.
Baholash faoliyatini rivojlanishini mamlakatimizda ta’minlanishiga yorqin misol qilib quyidagi O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlarini boshqarish agentligi direktorining O‘zbekiston Respublikasining Yagona Milliy Baholash Standartini tasdiqlash haqidagi buyrug‘ini ko’rsatsak bo’ladi:
“O‘zbekiston Respublikasining “Baholash faoliyati to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 2-martdagi PF-5953-son “2017 ― 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risida”gi Farmoni va 2019-yil 1-iyuldagi PQ-4381-son “Baholash faoliyatini yanada takomillashtirish hamda past rentabelli va faoliyat yuritmayotgan davlat ishtirokidagi korxonalarni sotish mexanizmlarini soddalashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq buyuraman:
1. O‘zbekiston Respublikasining Yagona milliy baholash standarti 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Ayrim idoraviy normativ-huquqiy hujjatlar 2-ilovaga muvofiq o‘z kuchini yo‘qotgan deb topilsin.
3. Mazkur buyruq rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran uch oydan keyin kuchga kiradi.”1 1-ilova
O’zbekiston Respublikasida baholash xizmatlari sohasiga oid zarur huquqiy baza shakllantirilgan va ularning faol rivojlanishi uchun iqtisodiy sharoitlar yaratilgan. O’zbekiston Respublikasida baholash faoliyati oxirgi yillarda sezilarli darajada aniq va ahamiyatli natijalarga erishdi. Shu bilan birga, ijtimoiy va iqtisodiy sharoitlar o’zgarishsiz bo’lmaydi, baholash faoliyati, mutaxassislik faoliyatining turi sifatida olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarning joriy talablariga javob berishi lozim. Milliy amaliyotimizning joriy va bo’lgusi holati tahlili ko’rsatishicha, yaqin yillar baholash faoliyatining sifati yanada ortishi bilan tavsiflanishi kerak. Bu jarayonlar, ayniqsa, jahon moliyaviy inqirozi sharoitida muhim ahamiyat kasb etadi.