|
Екі таңбалы сандарды пайда ету
1.
20 + 7 90 + 5 50 + 6 20 + 3
40 + 3 60 + 8 40 + 9 2 + 70
2.
61 = 1 +
87 = 80 + 84 = 4 +
60 = 20 + 27 = 20 +
82 = 2 +
4.
17 – 10
37 – 30
83 – 80
93 – 90
27 – 20 47 – 40 74 – 70
67 – 60
ЕКІ ТАҢБАЛЫ САННЫҢ ТАҢБА БІРЛІКТЕРІ
Кестеде қандай сандар берілген?
12,14,16,18,20 сандарының әрбірі нені білдіреді?
12,14,16,18,20 сандарының әр цифыры нені білдіреді?
1000 ішінде номерлеу методикасы
1000 ішінде сандарды номерлеуді үйренудің нәтижесінде оқушылар
төмендегі білімдер, біліктіліктер және дағдыларды иелеуі қажет:
1. 1000 ішінде сандардың атауларын білу, сандардың қатарындағы әрбір
кезектегі санның қандай пайда болуын, әрбір берілген сан өзінен алдынғы
саннан қанша үлкендігін және өзінен кейін келетін саннан қанша кішілігін
түсінуі.
2. Әрбір санның сандар қатарындағы орнын білу.
3. Цифрдың орын мәнін білген жағдайда сандарды оқу және жаза білу.
4. Сандардың таңба құрамдарын білуден пайдаланып, екі санды олардың
сандар қатарындағы алған орындары бойынша салыстыра алу.
5. Санды оның бірлік қосылғыштарының қосындысымен ауыстыра алуы.
110
6. Сандардың натурал қатарындағы және ондық құрамын білу негізінде
сандарды қосуы және азайту.
7. “Үш таңбалы сан”, “үшінші таңба бірліктері” атауларын білуі тиіс.
1000 ішінде номерлеуді үйренуде оқытушының негізгі қызметі
оқушыларды төмендегілерге үйретуден тұрады:
а) предметтерді біреулеп, ондап, жүздеп топтарға біріктіріп санауға
үйрету;
ә) 1000 ішінде сандарды оқу және жазу сонымен қатар олардың натурал
қатарда келу тәртібін білуге;
б) сандарды жүздіктерден, ондықтардан және бірліктерден пайда етуге
(яғни, сандардың ондық құрамын білуге);
в) оңынан солға қарай есептегенде бірліктер (I таңба бірліктері),
ондықтар (II таңба бірліктері) және жүздіктер (III таңба бірліктері) қай
орынға жазылуын анықтауға;
г) санды (екі таңбалы және үш таңбалы) таңба қосылғыштарының
қосындысы ретінде өрнектеу және берілген санда қалаған таңба бірлігінің
жалпы санын табуға.
1000 ішінде сандарды ауызша номерлеуге тиісті жаттығуларды бірнеше
басқышқа бөлу мүмкін.
1. Дайындық басқышы:
а) бұл басқыштың негізгі қызметі 100 ішінде номерлеуге қатысты
материалдан 1000 ішінде сандарды номерлеуге көмек беретін жұмыстарды
қайталаудан тұрады;
ә) алдымен оқушыларды жаңа санақ бірлігі — мыңдықпен таныстыру
қажет. Бұл таныстыру көрнекі құралдардың көмегінде жүзеге асырылады;
б) ауызша номерлеуді үйренуде кезектегі басқыш оқушыларды натурал
қатардың 100-ден 1000-ға дейінгі сандармен таныстыру;
в) жұмыстың кезектегі басқышында үш таңбалы сандардың ондық
құрамын жүздіктерден, ондықтардан және бірліктерден пайда болуын
үйретуден тұрады;
г) үлкен бірліктермен өрнектелген сандарды майда бірліктермен
өрнектелген сандарға ауыстыру (атаулы сандар)
2. Жазбаша номерлеу. Екі таңбалы жазбаша номерлеу қайталанып, үш
таңбалы сандарды жазба түрде номерлеуге өтіледі. “Сан” және “цифр”
атауларының мағыналары және олардың арасындағы ерекшеліктер;
сандардың жазылуында цифрлардың орын мәні, сондай-ақ екі таңбалы
сандардың құрамының талқылауына тиісті бірнеше жаттығулар орындалады.
Оқушыларға сандардың кассасынан 0, 3, 4, 10, 20, 70, 95, 100, 200, 500, 900,
999 сандарын алып, олардың неше таңба екенідігі талқыланады. Мысалы, 547
саны пайда болуы үшін 500 саны жазылған және 40 саны жазылған, 7 саны
жазылған көрнекіліктер тақтаға тізіп қойылады. Сандардағы нөлдерді
жасырып үстіне 40 саны, бұл сандағы нөлді жасырып 7 саны қойылады,
нәтижеде 547 санының пайда болуы түсіндіріледі.
Оқушылармен сандардың таңбалары қайталанып, “Бірінші таңба
бірліктері”, “Екінші таңба бірліктері” ұғымдарына негізделіп, жаңа ұғым
111
“Үшінші таңба бірліктері”, яғни үш таңбалы сандармен таныстырылады.
Оқушылардың алдын алған білімдері негізінде “Сан” мен “цифр” атаулары
қалай түсінілгені талқыланады. Сандырдың жазылуында нөлді пайдалануға
арнайы көңіл бөлінеді. Бақылауларға негізделіп, төмендегі қорытынды
шығарылады: оңынан солға қарай есептегенде бірліктер бірінше орынға
(олар бірінші таңба бірліктері деп аталады), ондықтар екінші орынға (олар
екінші таңба бірліктері деп аталады), жүздіктер үшінші орынға жазылады.
1000 санының қалай жазылуы көрсетіледі.
Төмендегі жаттығуларды орындау жазбаша номерлеуге қатысты
білімдерді нығайтады:
1.Сандардың қатарын жазыңыз: 192, 365, 449, 852, 973, 1000, 43, 100,
135, 299, ....
2. Үш жүз он және үш жүз жиырма алты саны қалай жазылуын
түсіндіріңіз.
3. 865 және 943 арасындағы сандардың бәрін жазыңыз.
4. 3,6,9, цифрларының көмегінде пайда болуы мүмкін болған барлық үш
таңбалы сандарды жазыңыз.
5. Төмендегі сандардың жазылуында 9 цифыры нені білдіреді?
923, 995, 293, 906, 609, 590, 559,...
6. Үш жүздік және алты бірлік: 4 ондық және 2 бірлік: алты жүздік және
6 ондықтан тұратын санды жазыңыз.
Ауызша номерлеуді, сосын жазбаша номерлеуді үйренуде сандарды
таңба қосылғыштарына ажыратуға келтірілген қосу және алу жағдайлары
қарастырылады. Мысалы, 10+7, 18-10, 15-5-ті шеш.
100 ішіндегі сандардың натурал қатарымен жүйелі жұмыс орындалып
тұрылуы тиіс. Предметтерді біреулеп қосып санау және ажыратып санауға
қатысты 14-1, 17+1 тәрізді мысалдарды шешу, салыстыруға тиісті 16<17,
18>15 мысалдарын көрсету тиіс.
Түсіндіруде шыбықтардың байламы, шеңберлер, абак және басқа
көрнекі құралдардан пайдаланылады. 1 таңбалы және 2 таңбалы сан
ұғымдары енгізіледі. Төмендегі көріністегі жаттығуларды беру мүмкін.
1. Алдын 1 таңбалы, кейін 2 таңбалы сандарды рет-ретімен жазыңыз. 2,
13, 15, 12, 8, 11, 17, 14.
2. 4 қалаған бір таңбалы санды және әрқайсысын 10-ға арттырңыз.
3. 1 және 2 цифырымен алдын 1 таңбалы кейін 2 таңбалы санды
жазыңыз.
Бұдан кейін 21-ден 100-ге дейінгі болған сандарды номерлеуге
төмендегідей өтіледі:
1. Ондықтар санағы, 10, 20, 30, ... пайда болуы және аталуы.
2. Сандардың ондықтардан және бірліктерден пайда болуы.
3. Екі таңбалы сандарды жазбаша номерлеу, жазу және оқу, 1- және 2-
таңба бірліктері.
1-тапсырма.
Жүздер мен мыңдар концентірінде (құрамында)
номерлеумен байланысты болған мәселелерді салыстырыңыз. Бұл мәселенің
ұқсастығы мен ерекшелігі неде? Өзара байланысты талқылаңыз.
112
2-тапсырма. Үш таңбалы сандарды номерлеу бойынша сабақ бөлігін
істеп шығарыңыз. Сабақтың мақсат және міндеттерін анықтаңыз.
3-тапсырма Екінші сыныптың оқулығында таңба бірліктерімен
өрнектелген мөлшерлерді анықтаңыз және жаттығулар түзіңіз.
Do'stlaringiz bilan baham: |
