Badiiy asar tahlilida pedagogik texnalogiyadan foydalanish

individual (yolg‘iz) tahlil yuzaga keladi. Auditoriyadagi talabalar qaysidir bir belgilariga ko‘ra ma’lum guruhlarga ajratilsa va asar tahlili ana shu guruh ichida amalga oshirilsa, guruhiy tahlil bo‘ladi. Guruhdagi barcha talabalarga bir xil baho qo‘yiladi. Biror badiiy asar o‘qituvchi rahbarligida butun auditoriya bilan birgalikda amalga oshirilishi umumiy yoki frontal tahlilni yuzaga keltiradi.

O‘qituvchi har qanday adabiy turga mansub asarlar o‘rganilayotganda ham talabalarni matnga doir savol-topshiriqlar bilan ishlashga o‘rgatishi lozim. Mahorat bilan tuzilgan savol va topshiriqlar badiiy matnni ma’naviy energiyaga aylantirishi, ularning zamiridagi ma’nolarni kashf etishga kalit bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha adabiyot o‘qituvchilari savol tuzib olishga jiddiy ahamiyat berishmaydi. Ular matn mohiyatini ochishga qaratilgan savollarni tahlil jarayonida, talabalar bilan muloqotga kirishish asnosida tuzaman, deb o‘ylashadi. Natijada, yo‘l-yo‘lakay tuzilgan savollarning saviyasi keragiday chuqur va aniq bo‘lmaydi. Savol va topshiriqlar aniq bo‘lmagani oqibatida tahlil ham konkret bo‘lmay, matndan ma’no chiqarish, uning jozibasini his qilish borasida talabalar umumiylikka, taxminiylikka o‘rganib qolishadi. Nimalar haqdadir gapirib, o‘zi va o‘zgalarni chalg‘itishga urinishadi, badiiy asarning matnini o‘qimay turib, u to‘g‘rida fikr aytish mumkin deb o‘ylashadi. Chunki savol konkret berilmagach, javob ham shunga yarasha bo‘ladi.

O‘qituvchi savol tuzishga qanchalik jiddiy yondashsa, talabalarning asarni o‘rganishlari ham shunchalik muvaffaqiyatli bo‘ladi. Har bir savol asarning qaysi jihati o‘rganilishini ko‘zda tutishi, talaba berishi mumkin bo‘lgan javobni ham hisobga olishi kerak. Talabaning javobi keyingi savolni keltirib chiqarsa, juda yaxshi bo‘ladi. Savollar asarni o‘rganishdagi eng muhim jihatlarni o‘z ichiga olishi zarur. O‘quv tahlilida savollar