Babayeva d. R

Tarbiyachi.  Stol yuzasidan (ustidan) pastga qaranglar-chi,  oyoq- 

laringiz ko‘rinadimi?

Bolalar. Yo‘q.

Tarbiyachi. Stolning yuzasi taxtadan qilingan, shuning uchun un- 

dan qaraganimizda oyoqlarimiz ko‘rinmaydi, deb tushuntiradi.

Shundan  keyin  tarbiyachi  yana  bolalaming  diqqatini  shishali 

buyumlarga  yo‘naltiradi  va  uni  siqib  ko‘rishni  aytadi.  Bolalardan: 

shisha  buyum  qattiqmi,  yumshoqmi?  deb  so‘raydi.  Bolalar,  qattiq, 

deb javob berishadi.

Buyumning  qattiq  ekanligini  bilish  uchun  nima  qilish  kerak? 

deydi  tarbiyachi.  Uni  siqib  ko‘rish  kerak,  deb  bolalar  harakat  bilan 

ko‘rsatishadi.  Tarbiyachi bolalaming javoblarini tasdiqlab:  «To‘g‘ri, 

uni siqib ko‘rish kerab> deb harakatning nomini (siqib ko‘rish kerak) 

takrorlatadi».

Mashg‘ulotning uchinchi qismi tevarak-atrofdagi narsalardfe n yan­

gi  sifatlami  ajratishni  mashq  qilishga  bag‘ishlanadi.  Tarbiyachi  bo­

lalarga  tevarak-atrofga qarab  tiniq buyumlami  (narsalami)  to')ishni, 

topgach,  uning  nomini  aytishni  va  quyidagi  savolga javob  berishni 

aytadi. «Buyum tiniq ekanligini qanday bilib olding? Xuddi shu tariqa 

tiniq bo‘lmagan buyumni topishni aytib, uni qanday topganligini qan­

day bilib olganligini so‘raydi.

Xulosa:

Muloqot ikki shaklda -  erkin va maxsus tayyorlangan mashg‘ulotlarda 

amalga oshiriladi. Kundalik hayot va taassurotlar asosida uyushtiriladi- 

gan  muloqot  erkin  muloqot  bo‘lib,  yo‘l-yo‘lakay  o‘tkazilsa-da,  bola 

nutqining ifodali bo‘lishiga yordam beradi, ularda jumlalami grammatik 

jihatdan to‘g‘ri  tuzish malakalarining paydo bo‘lishiga,  so‘z  zaxirasi- 

ning boyishiga olib keladi. Shu bilan nutqmalakasining o‘zlashtirilishiga 

zamin bo‘ladi.  Bolalar ko‘proq guruh bilan qilingan sayrlarda tevarak- 

atrofni kuzatib,  tarbiyachi va do‘stlari bilan so‘zlashadi,  uyda esa oila 

a’zolari bilan muloqot natijasida nutqi shakllana boradi.