B. Z. Ramatov Tuproqshunoslik va agronomiya kafedrasi dotsenti, q-x f. n

Tuproq paydo bo’lish jarayonining umumiy sxemasi va tuproq profilining 
shakllanishi 
Tuproq paydo bo’lish jarayonining moxiyati. Tuproq katlamlari va uning hosil bo’lishi Tog 
jinslarining nurashi va tuproq hosil bo’lish jarayonlari taьsirida tuproq paydo kiluvchi yotkiziklar; 
tuproq hosil bo’lishi, nurash turlari. 
Tuproq hosil bo’lishi jarayonlarida tuproq biotasining axamiyati. 
Tuproqlar hosil bo’lishi va unumdorligida mikroorganizmlarning roli. Fermentlar faolligi. 
Tuproqdagi jonzotlarning miqdori va ularning unumdorlikdagi roli. Tuproq suvo’tlari. 
Mikroorganizmlarning unumdorlikni baxolashdagi diognostikasi. 
Tunroqning mexaniq tarkibi, umumiy fizik xossalari. Tuproqning kimyoviy va 
organiq qismilarining axamiyati. 

---

4 
Tuproqning mexaniqaviy tarkibini tasnifi (N.M. Sibirtsev, N.A.Kachinskiy). Tuproqning 
xajm ogirligi, solishtirma ogirligi va govakligi, tuproqning kimyoviy makro va mikroelementlari. 
Tuproq organic qismining kelib chiqishi, organiq moddalar manbai. O’simlik formatsiyasining 
tuproq paydo bo’lish
 
jarayoniga taьsiri.
 
Mikroorganizmlar turlari va ularning tuproq paydo 
bo’lishidagi axamiyati 
Tuproq unumdorligi va uning axamiyati. Tuproq kolloidlari va tuproqning singdirish 
qobiliyati 
Tuproq unumdorligi, uning eng murakkab xossasi sifatida xarakterlanadi tuproqda 
kechadigan kuplab kimyoviy, fizikaviy va biologik jarayonlarga bog’liqligi xakida. Tuproq 
unumdorligi turlari: sunoiy, potentsial, effektiv, nisbiy, iqtisodiy unumdorliklar va ular tugrisida 
tushunchalar tuproq unumdorligini tiklash va oshirish borasidagi xozirgi zamon talablari va asosiy 
chora tadbirlar. 
Tuproqdagi singdirish xossasi, tuproqdagi kolloid zarrachalar miqdori. 
Tuproq strukturasi, suv xossalari, tuproqning xavo xossasi va xavo
rejimi
Tuproq strukturasi xakida tushuncha. Tuproq strukturasining turlari. Strukturasining hosil 
bo’lishi. Strukturaning agronomik axamiyati. Tuproqning nam sig’imi va uning turlari. Tuproqning 
suv o’tkazuvchanligi. Tuproqning suv ko’tarish kobiliyati. O’simliklar o’zlashtira oladigan tuproq 
namligi.