B. Yu. Xodiyev, D. S. Qgsimova korporativ boshqaruv о 'zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus tu ’lint vazirligi tomonidan 5Л342211 — «Korporativ hoshqaruv»

o ‘y n a g a n
aksionerlik jamiyatlar bilan boqliqdir. Korporativ boshqa­
ruv muammolari oxirgi 10-15 yil ichida iqtisodchi, menejer va yuristlami 
qiziqtirib kelmoqda.
Buning natijasi o ‘laroq 1993-yildan boshlab ilmiy jurnallar nashr 
etila boshlandi.
Rivojlangan biznes maktablarida esa, korporativ boshqaruv bo‘yicha 
o‘quv kurslari joriy etildi. Bu muammoga bo‘lgan qiziqish aksionerlik 
jamiyatlar boshqaruvidagi muhim o'zgarishlar, davlatning korporat- 
siyalarni samarali boshqarish o'rni boshqa davlatlarning alternativ 
modellarini kombinatsiyalashtirish va hakozolar bilan bog'liq.

---

1.FANNING PREDMETI, MAQSADI,
MAZMUNI VA VAZIFALARI
1.1. Fanning maqsad va vazifalari.
1.2. Boshqaruv predmeti va uslubi.
1.3. M am lakatlarning iqtisodiy rivojlanishida korporatsiyalarning
ahamiyati.
1.1. Fanning maqsad va vazifalari
«Korporatsiyalarni boshqarish» fani «menejment» mutaxassisligi 
bo‘yicha magistraturada o ‘qiyotgan talabalarga mo‘ljallangan, iqtisodiy 
islohotlarning 0 ‘zbek modeliga asoslangan holda tuzilgan. Fanning 
maqsadi — bozor iqtisodiyoti sharoitida korporatsiyalarni boshqarish 
borasida talabalarga nazariy hamda amaliy professional bilim berishdir. 
«Korporatsiyalarni boshqarish» fanining asosiy vazifalari bo‘lib, quyi- 
dagilar hisoblanadi:
— islohotlarning 0 £zbek modelini chuqur o'rganish;
— korporatsiyalar haqida aniq tushunchalar va bilimlarga ega 
bo'lish;
— korporatsiyalarni boshqarish mazmuni, maqsadi va ahamiyati ni 
o‘rganish;
— korporatsiyalarni boshqarish uchun aniq amaliy holatlarni 
o‘rganish;
— korporatsiyalarni boshqarish bilan bog‘liq o ‘yinlarni o ‘tkazish- 
ning ijobiy tomonlarini o ‘rganish.
Fanni o ‘rgatish m a’ruza, turli amaliy holatlarni ko‘rib chiqish 
mashg‘ulotlari va turli boshqaruv o ‘yinlarda talabalami ishtiroki orqali 
amalga oshiriladi. Oraliq baholash kurs davomida yozma ishlar, referat 
va kurs ishlari orqali qo‘yilib boriladi.
Yakuniy baholash talabaning yozma ishlari, davomati va faolligiga 
qarab qo'yiladi.
Korporatsiyalarni boshqarish mohiyati ishlab chiqarish usuli, 
ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar darajasi, ishlab chiqarish kuchlari 
rivojlanishiga bog'liq holda o‘zgaradi. Ishlab chiqarish rivojlanishi va 
iqtisodiy aloqalar murakkablashuvi bilan boshqaruv ham murakkab- 
lashadi va mustaqil fan sifatida ajralib chiqadi. Ishlab chiqarish 
vositalariga mulkchilikning turli shakllari mavjud bolpon shr'i''):‘5

---

tovar ishlab chiqaruvchilar o ‘rtasida raqobat vujudga kelib, ishlab 
chiqarishni boshqarish, foydani ko'paytirishga yo‘naltiriladi.
Коrporatsiy alami boshqarishning asosini obyektiv iqtisodiy, ijtimoiy 
va boshqa qonunlarga asoslanuvchi huquqiy ilmiylik tashkil etadi. Bu 
qonunlami o ‘rganish va ulaming aniq vaziyatlarda namoyon bo‘lishini 
hisobga olgan holda xo'jaiik rahbarlari respublika xalq xo'jaligini 
boshqarishning strategiya va taktikasini belgilaydilar.
Jamiyat hayotinitig barcha tom onlari dem okratik yangilanishi 
sharoitida asosiy masala iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy taraqqiyotni 
rag‘batlantirish.
Boshqariladigan bozor bilan shaxs va jam oa m anfaatlarini sama- 
rali bog‘lash asosiy masalalaridan biridir. Nazariy va amaliy nuqtai 
nazardan ishlab chiqarish egalari b o ‘lgan mehnatkashlar manfaatlari 
eng m uhim m anfaat ekanligi, ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy 
taraqqiyotni jadallashtiruvchi qudratli harakatlantiruvchi kuch ekan­
ligi shubhasizdir.
Bundan boshqaruvni isloh qilishning strategik g‘oyasi mehnatkash 
kishining obro‘sini ko‘tarishdan iboratdir. Chunki bu iqtisodiyotni 
sog‘lomlashtirishning asosi bo‘lib vijdonan va m a’suliyat bilan mehnat 
qiUshga xizmat qiladi; ishchining mehnatdan manfaatdorligini keskin 
oshirish, o ‘z qobiliyatini to ‘liq sarf etish, uni jamiyatni harakatlan­
tiruvchi kuchlaming umumiy tizimiga qo‘yishdan iborat.