Б. Сапаров ф а л с а ф а

ГЛОССАРИЙ ( ИЗОҲЛИ ЛУҒАТ ) 
 
Агностицизм
– инсон обoектив борлиқни тўлиқ билиши мумкин эмас, 
деб ъисоблайдиган фалсафий таoлимот.
Антисциентизм
– фаннинг жамият ҳаѐтидаги роли ва аҳамиятини салбий 
баҳолайдиган фалсафий нуқтаи назар.
Антропоген
– инсон фаолияти билан боғлиқ.
Антропоцентризм 
– дунѐни билишда инсонни устун қўювчи фалсафий 
ѐндашув.
Априор 
– тажрибадан ташқарида. Инсон тафаккурида тажрибада 
коғрилгунга қадар, тажрибадан қатъий назар пайдо боғлган образ, ғоя, 
тушунча.
Атеизм 
– худонинг борлигини инкор этувчи фалсафий нуқтаи назар.
Атрибут
– хосса. 
Авторитаризм
– давлатнинг якка шахс томонидан бошқарилиши. 
Аграр муносабатлар
– эр билан боғлиқ бўлган иқтисодий муносабатлар. 
Академия -
афсонавий қахрамон Академ номи билан боғлиқ, илмий, ўқув 
ва бадиий хусусиятга эга бўлган олий таълим муассасаси. 
Аксиология
– (юн. «ахио» - қадрият ва «логос» - фан, таълимот) – 
қадриятшунослик; қадриятлар ҳақидаги фан. 
Ақидапарастлик
– муайян шароитда, бирон-бир ғоя ѐки тамойилга 
қатъий ишонч ва уни мутлақлаштириш асосида шаклланган қоида ва 
тартибларни, бошқа шароит, ҳолат, вазиятни ҳисобга олмаган ҳолда, кўр-
кўрона қўллашга уриниш. Бу атама фақат салбий маънода қўлланиб, муайян 
олим ѐхуд оқим томонидан баѐн этилган қонун ва қоидалар таъсир 
доирасини сунъий равишда кенгайтиришга уринишни англатади. 
Анъана
– жамият ҳаѐти турли соҳаларининг, моддий ва маънавий 
фаолият шаклларининг, кишилар ўртасидаги алоқалар ва муносабатларнинг 
авлоддан-авлодга ўтиши, аждодлар ҳаѐти, белгилари ва хусусиятларининг 
такрорланиш тарзи. 
Башорат –
келажак ъақидаги, яoни ъали амалда мавжуд боғлмаган, лекин 
ривожланишнинг кутилаѐтган ривожини белгиловчи обoектив ва субoектив 
омиллар коғринишида хозирги замонда потенциал мавжуд боғлган ходисалар 
ва жараѐнлар хақидаги билим. 
Белги
– бошқа бир предмет, хосса ѐки муносабатни ифодалайдиган ва 
муайян хабарни узатиш, сақлаш ѐки унга ишлов беришда ишлатиладиган 
моддий, хиссий идрок этиладиган предмет.