Б. С. Мусаев а г р о к и м

л ан , с о м о н ёки сертўш ам а гунг) м икроорган изм лар 
со н и н и н г к еск и н ош и б кетиш ига ол и б келади. Улар 
тупрокдаги м и н ерал ҳолатдаги азот ва ф о сф о р н и н г би р 
қ и см и н и ўзлаш тиради, натижада ҳосил камаяди. Ш у 
каби ж араёнлар ф о сф о р , олтингугурт ва уси м ли к учун 
зарур булган бош қ а озик, элементларида ҳам кузатилади. 
Д ем ак , маълум ш арт-ш ароитлардан келиб чиққан ҳолда 
тупроцларнинг би ол оги к си нгди ри ш қ обилияти уси м ­
ликлар ози к дан и ш и да и ж оби й ёки салбий рол ўйнаш и 
м умкин.
Механикавий сингдириш цобилияти. 
Сингдиришнияг 
нисбатан содда турларидан бири бўлиб, тупрокда манда 
говак ва нозик капиллярларнинг мавжудлиги сабабли 
содир бўлади. 
Т у п р о қ барча говак ж ин слар каби ўзидан 
ш им и ли б ўтадиган сув таркибидаги майда цаттиц зар- 
рачаларни тутиб қолиш хусусиятига эга. М асалан, туп­
р о ц орқали ўтказилган лойқа сув ти н и к даш ади , бунда 
и л си м он заррачалар туп р оқ том он и дан м еханикавий 
йўл билан сингдири лади.
М еханикавий си н гди ри ш тупрокда эн г зарур ва м у- 
\и м коллоид ф р ак ц и я н и н г сак дани б қолиш ига ёрдам 
беради. Т уп р оқ н и н г механикавий си нгди ри ш ц оби л и я­
ти ўғитлардан ф ойдалан и ш да ҳам ўзига х ос аҳамиятга 
эга. Тупроққа киритиладиган, сувда эри м ай ди ган ку­
к ун си м он ўғитлар (м асалан, кукун сим он суп ер ф осф ат, 
ф о сф о р и т талц они ) механикавий си нгди ри ш туфайли 
туп роц н ин г ю за цатламларида уш лаб ц олин ади ва паст­
ки цатламларга ю ви л и ш и н ин г олди оли нади .
Физикавий сингдириш цобилияти. 
Физикавий синг-