Б. С. Мусаев а г р о к и м

М аълумки, азотли ўғитлар экиш гача, эк и ш би л ан  
бирга ва қўш имча ози кдан тириш сиф атида қўлланила- 
ди . Экиш гача (эрта баҳорда чизеллаш п айти да) йилли к  
азот м еъёри н и н г 2 0 —25 кг м икдори (8 — 10% и) б ер и л и - 
ши м ум кин. Бунда азотли ўғит баҳор ф асли даги ёғ и н - 
соч и н таъсирида эр и б , туп роқ н ин г 30—50 см катлам и­
га ю в и л ад и , қ ай си к и , н и ҳол л ар н и н г и л ди з т и зи м и  
орқали осон л и к ч а ўзлаш тирилади. Кўп ҳолларда азотли 
ўғитларнинг би р қисм и тупроққа экиш би лан бирга 
киритилади, лек и н ун ин г м икдори гектарига 2 0 —25 кг 
дан ош и б кетмаслиги л ози м , акс ҳолда чигит а тр оф и ­
даги азот н и н г к онц ен трац и яси ортиб кетиш и ҳи соби га 
уларнинг у н и б чиқиш и кечикади.
Ғўза ниҳолларин и қўш им ча озикданти риш лар с о н и  
азотн и н г йиллик м еъёри ва туп р оқ ш ароитларига б о ғ - 
ликдир. Й иллик азот м еъёр и н и н г экиш гача ва эки ш  
билан би рга берилгандан кейин қоладиган қ и см и н и  
р и вож лаии ш н ин г 2—3 чин барг, ш оналаш ва гуллаш 
даврларида тен г м икдорларда тақсим ланиш и мақсадга 
м увоф и қ ди р. Сўнгги қўш имча ози к данти риш и ю л о й и ­
ни н г би р и н ч и ўн кунлигидан кечиктирилм аслиги л о ­
зи м , чунки кеч муддатларда киритилган азотли ўғитлар 
ғўзани «ғовлаб кетиш и»га, ҳоси л м и к дор и н и н г к ам ай и ­
ш и ва п и ш и ш и н и н г кечикиш ига сабаб бўлади.

---

Пахтадан ю қори ва сиф атли ҳосил етиш тириш да 
ф осф ор л и ўғитларнинг аҳамияти катга. К ўп со н л и дала 
тажрибалари маълумотларининг кўрсатишича, ф осф орли  
ўғитлар ҳи соби га бўз тупроқларда 2—3 и/га, ўтлоқи