B. S. Abdullaeva tdpu ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektor

4. Bolaning nutqi rivojlanishiga e’tibor berish. 
Bolalarda nutqning qaror topish protsesi 
shartli reflekslar hosil bo‘lish qonuniga muvofiq o‘tadi. Bolalarda nutq reflekslari taqlid qilish 
yo‘li bilan hosil bo‘la boradi, bu reflekslarning qaror topib, rivojlanishi esa bolaning katta yoshli 
odamlar bilan doimiy aloqa qilib turishiga, ya’ni ta’lim olish va o‘rganishiga asoslanadi. Nutq 
egalashning eng optimal davri bu 3 yoshgacha bo‘ladi, bola 3 yoshda 1000 ta, 4 yoshga 2000 ta 
so‘z biladi. Bolaning so‘z boyligi uning sog‘ligiga, ota-onasi va tarbiyachilarning madaniyatiga, 
ular olib boradigan tarbiyaviy ishlar mazmuniga bog‘liq. 
5. Inson tabiatning bir bo‘lagi, shuning uchun uni tabiatdan ajratib tarbiya 
olamasligiga e’tibor berishi lozim.
Bu ta’lim muassasasining qaerda joylashganligi bilan bog‘liq, 
albatta bog‘chalar ham qishloqda, ham shaharda mavjud bo‘lib, ochiq havoda sayr qildirish faqat 
o‘sha muhit bilan chegaralanmasligi kerak. Bolalarni har tashqi muhitga chiqqan vaqtda har xil 
muhitga va joylarga olib borish kerak. Bolarni tevarak-atrof bilan tanishtirib borish jarayonida 
havo haqidagi tasavurlarni shakillantirib borish, lug‘at boyligini oshirish, badiiy-estetik qarashlari 
va mustaqil ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Tashqi muhitga 
chiqish bolalarni tabiat va uning unsurlarini, tabiatdagi jarayonlarni bilishga, quyosh nuri ta’sirida 
teri orqali D vitaminni sintezlanishi yaxshilanishiga olib keladi. Shuning uchun, fasllarga qarab D 
vitamin tushish holatiga e’tibor berilsa foydadan xoli bo‘lmaydi. Tashqi muhitga chiqishni tashkil 
etishda shahar bolalari qishloq joylariga, yoki aksincha, qishloq bollari shahar joylariga olib 
chiqilishi uchun imkoniyatlar yaratish kerak.
Shuni ham aytish kerakki, bir bolani komil qilib tarbiyalashda faqatgina tarbiyachi emas, 
balki, ota-ona va mahallani ham roli katta hisoblanadi. Prezidientimiz aytganlaridek, “O‘zini 
kamol toptira olmagan inson – o‘zgalar kamolotini ta’minlay olmaydi”.