B mengliyev, G. Tojiyeva

5.Tiklangan umumiylikning shakliy va mazmuniy tоmоnini aniqlash 
[w+w=so‘z birikmasi]. 
Birinchi guruhning shakliy tomoni: [ISM Q.K+ ISM E.Q]; ma’noviy tomoni: 
Kasandra-embrionning noroziligi; insoniyat hayoti; insoniyat hayotining tarixi; 
homilador ayollarning peshonasi; dog’ning ahamiyati; uning namoyon bo’lishi; 
kasandra embirionning impuluslari. 
Ikkinchi guruhning shakliy tomoni: [Ism K.K +Ism; Ism K.K+Fe’l]; ma’noviy 
tomoni:
hayotdan noroziligi; ahamiyatini aniqlash; namoyon bo’lish usulini topmoq; 
seanslarni o’tkazmoq; nurlar jo’natmoq; Yerga jo’natmoq; osmondan jo’natmoq;
moduldan yunaltirilgan; impuluslarini kuchaytirib bermoq; hammaga ko’rina 
boshlamoq. 
Uchinchi guruhning shakliy tomoni: [Ism+Ism; Ism+Fe’l]; ma’noviy tomoni: 
Homilador ayollar; rangli dog’; hozir e’tibor bermoq; bu dog’; nurlanish seanslari;
zondaj nurlar; Orbetal modul; Orbetal moduldan yunaltirilgan bu nurlar; 
kichkinagina rangli dog’; fazodan yunaltirilgan nurlar. 
Adabiyotlar: 
10.
Ҳозирги ўзбек адабий тили. II қисм (академ нашр). Т., 1966. 
11.
Менглиев Б. Ўзбек тилининг структур синтаксиси. Қарши. «Насаф», 
2003. 
12.
Неъматов Ҳ. ва б. Ўзбек тили структурал синтаксиси асослари. 
Тошкент, «Университет». 1999. 
13.
Расулов Р. Сўз валентлиги ва синтактик алоқа. ЎТА. 1992. 5-6-сон. 
 
 
 
8-mashg‘ulоt. Gap 
Rеja: 
1. Bеrilgan mashqni gaplarga ajratish. 
2. O‘хshash gaplar tuzish va guruhlash. 
3. 
Har 
bir 
guruhning 
umumiy 
bеlgisini 
tоpish. 
Masalan, 
[еga+to‘ldiruvchi+kеsim], [aniqlоvchi+еga+kеsim] 
4. Tiklangan umumiylikning shakliy va ma’nоviy tоmоnlarini aniqlash. 
Yetti xazina nima? 
O’tmishda xalqimiz dunyoda odamni boqadigan va boy qiladigan yetti xazina 
bor deb bilgan. Ular quyidagilar: 
Sigir — ro’zg’orning qassobi va baqqoli. 
Asalari — oilaning tabibi. 
Ipak qurti — qizlarning sepi. 
Objuvoz — qozonning yog’i. 
Tegirmon — qorinning belbog’i. 
O’rmon — imorat «suyagi», qozon olovi. 
Tovuq — ham obi yovg’on, ham dori darmon. 

---

118 
Xo’sh, bularning nimasi xazina? Qadim zamonlardan beri kishilar shunga e‘tibor 
berishganki, kundalik turmushda ayrim mahsulotlardan qanchalik ko’p foydalanmasin, 
ularning o’rni muntazam to’lib turaveradi. Masalan, sigir har kuni sut beraveradi, tovuq 
har kuni tuxum qilaveradi. Objuvoz bilan tegirmon ham (don solib turilsa) to’xtamay 
moy va un chiqaraveradi. Asalarining boliyu o’rmondagi dov-daraxt ham nisbatan 
olinganda tuganmasdir. Inqilobdan avvallari ipak mato bozorda kambag’allarning qurbi 
yetmaydigan darajada qimmat turgan, ayniqsa, qizlar bor uylarda ipak qurti boqilgan. 
Keyin pillani ipakchilardan matoga ayirbosh qilishgan.