B mengliyev, G. Tojiyeva

Oraliq nazorat variantlari 
 
Qarshi Davlat universiteti 
 
Tarix va o’zbek filologiyasi fakulteti 
 
I kurs, ta’lim tili – o’zbek tili 
TILSHUNOSLIKKA KIRISH 
fanidan 1 - oraliq nazorat savollari 
 
1-
 
Variant 
1.
 
Tilshunoslikka kirish fanining predmeti, maqsad va vazifalari. ( Tayanch tushunchalar: o’rganish 
manbai va o’rganish predmeti) 
2.
 
Fon va fonema.(Tayanch tushunchalar;zot va tajalli ,lison va nutk ,fon-fonetik ,fonema-fonologik 
birlik ) 
3.
 
Tilning ijtimoiy hodisa ekanligini. (Tayanch tushunchari:ijtimoiy,biologik va fizik 
hodisalar,tilshunoslikda naturalistik oqim)         
                                       
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
2-variant                                                                                                         
 
1.
 
Lisonning asosiy sathlari .(Tayanch tushunchalari: sistema va unsur , fonetika ,leksika morfemika, 
sintaksis) 
2.
 
Leksema va morfema.( Tayanch tushunchalari: lison va nutq, lisoniy va nutqiy birliklar) 
3.
 
Sistemaviy va an’anaviy tilshunoslik.( Tayanch tushunchalari:bilish bosqichlari,lison va nutq 
munosabatlari,o’rganish manbai va predmeti) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva                                
 
 
 
 
3-variant 
1.
 
So’z va tushuncha.(Tayanch tushunchalari:borliq, ong, til) 
2.
 
So’z turkumlari tasnifi.( Tayanch tushunchalari:tasnif asosi, semantic, sintaktik,        morfologik 
tasniflar, o’zbek va boshqa tillarda so’z turkumlari tasnifi) 
3.
 
Dunyo tillarning rang-barangligi va  o’ziga xos xususiyatlari.( Tayanch tushunchalari:fonetik 
leksik, morfologik sintaktik xususiyatlar) 
 
 
 Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
                                                                       4-variant 
1.     Tillarning shakllanishi va rivojlanishi .( Tayanch tushunchalari:tillarning ichki  
 va  tashqi taraqqiyot omillari) 
2.     Tillarnig morfologik tasnifi.( Tayanch tushunchalari:tasnif va bo’lish, genetic va morfologik 
tasnif) 
4.
 
Lison va nutq.( Tayanch tushunchalari:zot va tajalli, lison-inson ongidagi psixolik hodisa, nutq esa 
uning yuzaga chiqishi)  
                

---

 
165 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                               Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva                            
5-variant 
2.
 
Lisonning asosiy tizim ekanligi. (Tayanch tushunchalari: sistema va element, tizim – bir-biri 
bilan bog’langan elementlar majmuasi) 
3.
 
Dunyo tillari va ularning tasnifi.( Tayanch tushunchalari: geneologik,morfologik,tipologik tasnif) 
4.
 
Lisonning asosiy sathlari.( Tayanch tushunchalari:butun va qism,sath va bo’lim,             
fonetika,leksika,sintaktik birliklar) 
 
      
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva                                        
 
                                              6-variant 
 
 
1.
 
Tilning taraqqiyoti. Sinxroniya va diaxroniya. (Tayanch tushunchalari: sinxroniya – tilning bir 
vaqtdagi holatini, diaxroniya – tarixiy rivojlanishini tekshirish) 
2.
 
Lisonning asosiy tizim ekanligi. (Tayanch tushunchalari: sistema va element, tizim – bir-biri bilan 
bog’langan elementlar majmuasi) 
3.
 
Qolip va hosila. (Tayanch tushunchalari: zot va tajalli, ison va nutq, lisoniy va nutqiy birliklar) 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
                                       
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
166 
Qarshi Davlat universiteti 
 
Tarix va o’zbek filologiyasi fakulteti 
 
I kurs, ta’lim tili – o’zbek tili 
TILSHUNOSLIKKA KIRISH 
fanidan  2- oraliq nazorat savollari 
 
 
1-variant 
1.    So’zning leksik va grammatik ma’nosi (Tayanch tushunchalari: ma’no,denotative va denonativ 
bo’lmagan  ma;no, til va borliq) 
2.
 
 Tilning taraqqiyoti. Sinxroniya va diaxroniya. (Tayanch tushunchalari: sinxroniya – tilning bir 
vaqtdagi holatini, diaxroniya – tarixiy rivojlanishini tekshirish) 
3.
 
Tilda etnik hususiyatlarning aks etishi. 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
2-variant 
1.
 
Morfonologiya.( Tayanch tushunchalari:til sathlari va tilshunoslik bo’limlari ) 
2.
 
Leksikada lisoniy munosabatlari.(Tayanch tushunchalari:sistema, element, munosabat) 
3.
 
Allafon tushunchasi(Tayanch tushunchalari:lison va nutq, lisoniy va nutqiy birliklar) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
                                                           3-variant 
1. Nutqning fonetik jihatdan bo’linishi.( Tayanch tushunchalari: fraza, takt, bo’g’in) 
2. Tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi.(Tayanch tushunchalar:tillarning ichki va taraqqiyot omillari) 
3. Lisoniy sintaktik qolip va hosila(Sintaktik va derivatsion qoliplar, so’z birikmasi  va gap qolipari) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
 
 
                                                               4-variant 
1.  Morf va morfema.( Tayanch tushunchalari:Lison va nutq ,lisoniy va nutqiy birliklar) 
2.. Tilshunoslik tadqiq metodlari (Tayanch tushunchalari:metod va metodologiya,qiyosiy-tarixiy, 
struktural distributiv  analiz metodi)  
3.   So’zning leksik va grammatik ma’nosi (Tayanch tushunchalari: ma’no,denotative va denonativ 
bo’lmagan  ma;no, til va borliq) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
                                              
 
 
5-variant                                                                                                                                                                               

---

 
167 
1.
 
Til va tafakkur (Tayanch tushunchalari: tushuncha va ong) 
2.
 
So’z turkumlari tasnifi. ( Tayanch tushunchar:tasnif asosi, semantic, sintaktik, morfologik 
tasniflar,o’zbek va boshqa tillarda so’z turkumlari tasnifi) 
4.
 
Tillarning geneologik tasnifi (Tayanch tushunchalari: tasnif va bo’lish, tasnif asosi, morfologik va 
geneologik tasnif.) 
 
 
     Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva 
 
 
 
5-variant 
1.
 
Til UMIS va nutq YAHVO sifatlarning mujsamidir.( Tayanch tushunchalari: zot va tajalli, mohiyat 
va hodisa ,til ,lison va nutq munosabati) 
2.
 
Tilda etnik hususiyatlarning aks etishi. 
3.
 
Nutqning fonetik jihatdan bo’linishi.( Tayanch tushunchalari: fraza, takt, bo’g’in) 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva 
 
. 
                                             6-variant 
6.
 
Til kishilik aloqasining eng muhim vositasi sifatida  ( Tayanch tushunchalar : tilning kommunativ, 
ekspressiv va akkumulyativ funksiyalari) 
7.
 
Tilshunoslik va boshqa fanlar.( Tayanch tushunchalari: falsafa,psixologiya,mantiq tarix ) 
8.
 
Morf va morf ema. ( Tayanch tushuchalar: umumiy va xususiy, nazariy va amaliy tilshunoslik) 
                                                          
                     
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva                                       
 
 
 
 
 
                                             
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qarshi Davlat universiteti 
 
Tarix va o’zbek filologiyasi fakulteti 
 
I kurs, ta’lim tili – o’zbek tili 

---

 
168 
TILSHUNOSLIKKA KIRISH 
fanidan   oraliq nazorat savollari 
 
 
1-variant 
1.
 
1.      Til kishilik aloqasining eng muhim vositasi sifatida  ( Tayanch tushunchalar : tilning 
kommunativ, ekspressiv va akkumulyativ funksiyalari) 
2.
 
So’zning leksik va Grammatik ma’nosi(Tayanch tushunchalari:ma’no,denotativ bo’lmagan 
ma’no,til va borliq) 
3.
 
Tilshunoslik aspektlari. ( Tayanch tushunchalari: umumiy va xususiy, nazariy va amaliy 
tilshunoslik) 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva 
  
 
 
2-variant    
1.      Leksikada lisoniy munosabatlar. (Tayanch tushunchalari: sistema,element,munosabat) 
2.      Morf va morf ema. ( Tayanch tushuchalar: umumiy va xususiy, nazariy va amaliy tilshunoslik) 
4.
 
So’z turkumlari tasnifi. ( Tayanch tushunchar:tasnif asosi, semantic, sintaktik, morfologik 
tasniflar,o’zbek va boshqa tillarda so’z turkumlari tasnifi) 
 
     
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
3-variant 
1.
 
Tilning ichki qurilishi. (Tayanch tushunchalari: sistema, struktura, til birliklari ) 
2.
 
Morfonologiya.( Tayanch tushunchalari: til sathlari va tilshunoslik bo’limlari) 
3.
 
Leksikada lisoniy munosabatlar. (Tayanch tushunchalari: sistema,element,munosabat) 
                                     Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva 
 
 
  
4-variant 
a.
 
Tilning ijtimoiy hodisa ekanligi.( Tayanch tushunchalari:ijtimoiy, biologic va fizik hodisalar, 
tilshunoslikda naturalistic oqim) 
b.
 
So’zning leksik va Grammatik ma’nosi(Tayanch tushunchalari:ma’no,denotativ bo’lmagan 
ma’no,til va borliq) 
c.
 
So’z va tushuncha. (Tayanch tushunchalari:borliq,ong,til)Gapni leksik tahlil qiling:  
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
                                                                   
 
 
 
 
 
 
5- variant 
1.
 
Tilning ijtimoiy hodisa ekanligi.( Tayanch tushunchalari:ijtimoiy, biologic va fizik hodisalar, 
tilshunoslikda naturalistic oqim) 
2.
 
Leksema va morfema.( Tayanch tushunchalari:lison va nutq,lisoniy va nutqiy birliklar)  

---

 
169 
3.
 
Tillarning morfologik tasnifi.( Tayanch tushunchalari:tasnif asoslari,tasnif shartlari,agglyunativ va 
flektiv tillar) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
                                      6- variant 
1.
 
Dunyo tillarning rang-barang va o’ziga xos xususiyatlari. (Tayanch 
tushunchalari:fonetik,leksik,morfologik,sintaktik xususiyatlar)  
2.
 
Tillarning morfologik tasnifi.( Tayanch tushunchalari:tasnif va bo’lish,genetic va morfologik 
tasnif) 
3.
 
Qolip va hosila.( Tayanch tushunchalari:zot va tajalli,lison va nutq) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qarshi Davlat universiteti 
 
Tarix va o’zbek filologiyasi fakulteti 
 
I kurs, ta’lim tili – o’zbek tili 
TILSHUNOSLIKKA KIRISH 

---

 
170 
fanidan   oraliq nazorat savollari 
 
 
1-variant 
1.
 
Tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi.(Tayanch tushunchalar:tillarning ichki va taraqqiyot omillari) 
2.
 
Lisoniy birliklar . (Tayanch tushunchalar: fonema, morfema, lksema, qolip) 
3.
 
Fon va fonema.(Tayanch tushunchalar;zot va tajalli ,lison va nutk ,fon-fonetik ,fonema-fonologik 
birlik ) 
                                      Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
                                      2- variant 
1.
 
Tilshunoslikka kirish fanining predmeti, maqsad va vazifalari. ( Tayanch tushunchalar: o’rganish 
manbai va o’rganish predmeti) 
2.
 
Lisonning asosiy sathlari .(Tayanch tushunchalari: sistema va unsur , fonetika ,leksika morfemika, 
sintaksis) 
3.
 
Leksema va morfema.( Tayanch tushunchalari: lison va nutq, lisoniy va nutqiy birliklar) 
                                                        
    
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
                                      3- variant 
1.
 
Nutqiy birliklarning shakily va mazmuniy jihatlari. (Tayanch tushunchalar: shakl va mazmun 
nomuvofiqligi, bir yoqlama va ikki yoqlama lisoniy birliklar) 
2.
 
Sistemaviy va an’anaviy tilshunoslik.( Tayanch tushunchalari:bilish bosqichlari,lison va nutq 
munosabatlari,o’rganish manbai va predmeti) 
3.
 
So’z va tushuncha.(Tayanch tushunchalari:borliq, ong, til) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
                                             4- variant 
1.
 
So’z turkumlari tasnifi.( Tayanch tushunchalari:tasnif asosi, semantic, sintaktik,        morfologik 
tasniflar, o’zbek va boshqa tillarda so’z turkumlari tasnifi) 
2.
 
Tillarning shakllanishi va rivojlanishi .( Tayanch tushunchalari:tillarning ichki  
      va  tashqi taraqqiyot omillari) 
3.
 
Til va jamiyat.( Tayanch tushunchalari: ijtimoiy,biologic va fizik hodisalar) 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
 
 
 
 
 
5-variant 
1.
 
Lisonning asosiy tizim ekanligi. (Tayanch tushunchalari: sistema va element, tizim – bir-biri bilan 
bog’langan elementlar majmuasi) 
2.
 
Tilning taraqqiyoti. Sinxroniya va diaxroniya. (Tayanch tushunchalari: sinxroniya – tilning bir 
vaqtdagi holatini, diaxroniya – tarixiy rivojlanishini tekshirish) 

---

 
171 
3.
 
Morf va morfema.( Tayanch tushunchalari:Lison va nutq ,lisoniy va nutqiy birliklar) 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
6- variant 
1.
 
Leksikada lisoniy munosabatlari.(Tayanch tushunchalari:sistema, element, munosabat) 
2.
 
Morf va morfema.( Tayanch tushunchalari:Lison va nutq ,lisoniy va nutqiy birliklar) 
3.
 
Tillarning geneologik tasnifi (Tayanch tushunchalari: tasnif va bo’lish, tasnif asosi, morfologik va 
geneologik tasnif.) 
 
 
Kafedra mudiri:                       B.R.Mengliyev 
                                      Fan o’qituvchisi:                      G.N. Tojiyeva  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
172