B. H. Karimov, A. Olimov arduino va robototehnika asoslari

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAHSUS TALIM VAZIRLIGI
FIZIKA - TEHNIKA FAKULTETI

B.H.KARIMOV, A.OLIMOV

ARDUINO VA ROBOTOTEHNIKA ASOSLARI

Fargana -2022

аKIRIS
Birinchi mikrokontrollerrning yaratilishi mikroprocessor tehnikasining rivojlanishiga katta turtki bo’ldi. Mikrokontrollerda ko’plab sistema ?urilmalari bo’lganligi sababli, odatiy kormp'yuter deb ?arash mumkin. Adabiyotlarda ularni bir krisstalli mikroEHM deb ataladi. Mikrokontrollurni odatiy kompyuter sifatida amaliy ?o’llashda bir ?otor ?iyinchiliklar bor edi. Mikrokontrollerda ?urilma yi?ish uchun shemotehnika asoslari, bironta jarayon uchun ?urilma va ishlash principini, assembler tilida programalashtirish ?amda elektron ?urilmalarni tayorlashni bilish kerak. Su bilan birga programmatorlar, sozlash ishlari va bosh?a yordamchi ?urilmalar talab etiladi. Bu esa katta bilim va ?immatli ?urilmalarsiz natijaga erishib bo’lmas edi. Ko’plab havaskorlar uchun mikrokontrollerni o’z loyihalarida ishlatish imkoni yo’? edi. Hozirda mikrokontroller asosidagi ?urilmalarni payda bo’lishi natijasida, jiddiy material baza va mahsus fanlar bo’yicha bilimga ega bo’lmasdan ?am loyihalar yartilish imkoni yuzaga keldi.
Bunga misol ?ilib, italiyalik ihtirochilar tomonidan loyihalangan Arduino platformasini olish mumkin.
Arduino va uning klonlari tayyor elektron blok va programma ta'minotidan iborat bo’lgan to’plamdan iborat. Elektron blok - Arduino ishlashi uchun mikrokontroller o’rnatilan pechat platasi va minimum elementlaradan tashkil topgan.
Arduinoning elektron bloki hozirgi zamonaviy komp'yuterning "Ona" platasini analogi ?isoblanadi. Unda tash?i ?urilmalarni ulash uchun uyachalar (raz'yomlar) va mikrokontrollerni programmalashtirish uchun komp'ter bilan bo?lovchi ulovchi УСБ kabel mavjud.
Атмел firmasi tomonidan chi?arilgan АТмега mikrokontrolleri mahsus programmalar talab ?ilmasdan programmalashtiriladi. Yngi elektron ?urilmani yaratish uchun Arduino platasi, ulovchi kabel va komp'yuter talab ?ilinadi. Loyihaning ikkinchi ?ismida bosh?ariluvchi programmani ?osil ?ilish uchun, programmalashtirsh ta'minoti zarur. U o’zida oddiy ishlab chi?ish muhiti va mikrokontrolerni S++ tili variantidagi programmalashtirish tilini birlashtirgan. Unga progammalarni yaratishda apparat ?ismini o’rganish zarur bo’lmagan elementlar ?o’shilgan. Arduino bilan ishlash uchun S++ programmalashtirish asoslari bo’yicha bilimga ega bo’lish talab etiladi. Arduinoda turli ?urilmalarni ishlatish uchun, kodlardan tashkil topgan, ko’plab bibliotekalar mavjud.
Ардуиноning ?ulayligi. Foydalanuvchilar zamonaviy komp'yuterda ishlashda, shahsiy komp'yuterning ayrim ?ismlarining funkciyalarini bilishi shart emas. Komp'terni tarma?ga ulab programma ishga tushiriladi, natijada shema ishlashni boshlaydi. Huddi shunday Arduinoda ?am, uning tuzilishi va ishlash principini o’rganmasdan, o’?uvchi, talaba va yoshlar o’zining loyihalari ustida ishlaydi. Su bilan birga tugallangan plata va modulni yaratishga hojat ?olmaydi. Ihtirochi tayor kengaytirilgan platadan foydalanishi yoki kerakli detallarni to’?ridan - to’?ri Arduinoga ulashi mumkin. ?olgan kuchni loyihalash va bosh?aruvchi programmani sozlashga sarf ?ilinadi. Natijada mikroprocessorda loyihalar yaratish professinallar emas, balki havaskorlar ?am loyihalash imkoni yaratiladi. Tayor modullar va programmalar bibliotekasini bo’lishi, havaskorlarga o’zlarining ishlovchi ?urilmalarini loyihalash va ishlatish imkonini berdi. Arduino platformasidan foydalanib, elektron ?urilmalar yaratish, o’?uv jarayonida ?o’llash, robortlar yaratish imkonini beradi.
Arduinoni yaratlish tarihi. 2002 yili Italiyalik programmist Massimo Banci (Массимо Банзи) Ivera (Интерацтион Десигн Институте Ивреа, ИДИИ) shahridagi loyihalash institutiga docent lavozimiga ishga ?abul ?ilindi. Uning ma?sadi yangi interaktiv loyihalar usulini yaratishdan iborat edi. Bro? uning mabla?i kamligi va laboratoriyaga kirishga ruhsati yo’?ligi ?amda va?ti kamligi sababli, uning imkoniyati cheklangan edi.
Banci o’zining lyihalarida Koliforniya Параллакс kompanisi ishlab chi?argan kichik plataga o’rnatilgan ta'minlash manbasi, hotiraga ega bo’lgan mikrokontroller, turli hil ?urilmalarga ulashga muljallangan kirish va chi?ish portlari ega bo’lgan БАСИЦ Стамп ?urilmasidan foydalangan. Mikrokontrollerni programmalashtirish БАСИЦ tilida amalga oshirilgan. БАСИЦ Стампda ikkita muammo bor edi: birinchidan uning hisoblash ?uvvati kam va nisbatan ?immat 100 dollor edi. Bu talabalarga ?immatlik ?ilar edi.
Banci musta?il ravishda yu?oridagi shartrlarga javob beruvchi platani yaratishga ?aror ?ildi. Banci o’zining hodimlari bilan sodda, ochi? va talaba va yoshlar cho’ntagiga bob 30 dollor atrofidagi ?urilma yaratishni ma?sad ?ilib ?o’ydi. Ular bosh?a ishlab chi?aruvchilardan far?li, chi?i?larni i?tisod ?ilmasdan ularni ko’paytirdi va rangini odatiy yashil rangdan fa?li ko’k rangda ?ilishga ?aror ?ildi. Ular tomonidan tayorlangan ?urilma orzon va ko’plab topiluvchi komponentlardan iborat bo’lib, АТмега328 mikrokontrolleriga bazasida tayorlangan. Ularning asosiy ma?sadlaridan biri foydalanuvchi плуг-анд-плаы pricipiga ko’ra ?urilmani ?utidan olib, komp'yuterga ulagan zamon ishga tushishi kerak edi. Birinchi prtotatip 2005 yili tayorlanib, oddiy dizaynga ega bo’lib Arduino deb nomlandi. Keyinchalik Massimo Banci Ivrea shahrida joylashgan o’zining bari nomiga ?urilmani "Arduino" deb nomladi. "Arduino" brendi hech ?anday reklamasiz va marketingni talab ?ilmasdan Internet or?ali ommabop bo’ldi.
Boshlanishda 250 mingta Arduino komplekti sotildi. Dunyoda Arduino mahsuloti bilan katta kompaniyalar СпаркФун Елецтроницсdan tortib to kichik kompaniyalar shu?ulanuvchilar distrib'yutorlar soni 200 orti?. Hozirda Arduino platformasi bitta bo’lmasdan, bir ?otor oilasi mavjud. Uzlarining loyihalarida Arduino Уно, yangi ?uvvatli muhitga ega bo’lgan modellardan, ArduinoМега, kompat modeli Arduino Нано, suv o’tkazmaydigan ?utiga joylashtirilgan - ЛилыПад Ардуино, Цортекс-М3 АРМ 32 razryad processorli Ардуино Дуе yangi versiyalari mavjud.
Arduinoda loyihalar yaratishda Процессинг tilidan va Виринг platformasidan foydalandi. Arduino platformasi yaratilishi natijasida foydalanuvchi uchun ?ulay muhit yaratildi. Arduino yaratilgungacha mikrokontrollerni programmalashtirish uchun ko’plab mehnat ?ilish kerak edi. Arduino yaratilishi natijasida elektron ?urilmalar bo’yicha tajribaga ega bo’lmasdan ?am, elektronika olamiga kirish mumkin. ?avaskor ko’p va?t sarf ?ilmasdan ?is?a va?t ichida ishchi holatdagi ?urilmalarni loyihalashi va ishlatishi mumkin.
Massimo Banci fikricha 50 yil oldin programmani yozish uchun o? halatdagi bir ?otor programmistlardan iborat bo’lgan komanda va elektron lampalarni biluvchi mutahasislar kerak edi. Arduino yaratilishi natijasida, ko’plab insonlar uchun musta?il holda loyihalarini yaratish imkonii yuzaga keldi. Elektronikaga ?izi??an inson Arduino platformasi yordamida o’zining yangi loyiha va ?urilmalarini yaratish imkoni yuzaga keldi.
И BOB. AРДУИНО PLATASINING VERSIYLARI
Arduino platsining bir ?otor versiyalari mavjud. Arduino platasining asosiy versiyalaring modellari ?o’yidagilar:
o’ Дуе - Цортекс-М3 АРМ САМ3У4Е mikroprocessori 32-bit АРМ bazasi asosidagi plata;
o’ Леонардо - АТмега32У4 mikrokontrolleri asosidagi plata;
o’ Уно -Arduino platformasi asosidagi eng ko’p ?o’llaniladigan versiya;
o’ Дуемиланове -АТмега168 ili АТмега328 mikrokontrollere asosidagi plata;
o’ Диецимила -Ардуино УСБ platformasi asosidagi versiya;
o’ Нано -maket sifatida ishlovchi kompak platforma. Нано komp'yuteru УСБМини - Б kabelya or?ali ulanadi;
o’ Мега АДК - na Андроид telefoni va bosh?a УСБ interfeysli ?urilmalarda alo?ani УСБ-хост interfeysini ?o’llovchi Мега 2560 versiyali plata;
o’ Мега2560 - УСБ-port or?ali ketma ket ulanuvchichi АТМега8У2 chipi asosidagi АТмега 2560 mikrokontrolleri bazasidai plata;
o’ Мега - АТмега1280mikrokontrolleri bazasidagi Мега seriyali versiyasi;
o’ ArduinoБТ - programmalashtirish va simsiz alo?a uchun Блуетоотх moduli platforma;
o’ ЛилыПад - tabiiy tola materiallariga biriktiriluvchi platforma;
o’ Фио - simsiz uzatish uchun mo’ljallangan platforma. Фио КБее radio uchun ulash uyasi, ЛиПо batareyasi zaryadlash uchun ulash uyasi mavjud;
o’ Мини - eng kichik Arduino platformasi;
o’ Про - tajribli ?o’llanuvchilar uchun yaratilgan platforma bo’lib, katta proektlarni yaratish imkoni mavjud;
o’ Про Мини - Про platformai singani, tajribali ?o’llanuvchilar ishlab chi?ilgan bo’lib, uning narhi orzon, o’lchami kichik va ?o’shimcha funkciyalari mavjud.
1.1. ПроМини Ардуиноsi.
1.1-rasm. Про Мини Arduino platasi

Arduino Про Мини (ris. 1.1) АТмега168 mikrokontrolleri asosida tayorlangan.
1.1-jadvalda Про Мини Arduino platasinig harakteristikalari keltirilgan.
1.1-jadval
Mikrokontroller АТмега168
Ishchi kuchlanish 3,3 V yoki 5 V (model' turiga ?arab)
Kirish kuchlanishi 3,35-12 V (model' 3,3 V) ili 5 -12 V (model' 5 V)
Ra?amli kirish va chi?ish 14 (6 tasi SIM chi?ish sifatida ?o’llaniladi)
Analog kirish 6
Kirish va chi?ishdagi doimiy tok 40 mA
Flesh-hotira 16 Kbayt (2 -programmani yuklash uchun ishlatiladi)
OZU 1 Kbayt
ЕЕПРОМ 512 baytov
Takt chastotasi 8 MGc (model' 3,3 V) ili 16 MGc (model' 5 V)

ArduinoПроМини ФТДИ kabel' or?ali ta'minlanadi, yoki ВЦЦ chi?i? or?ali 3,3 V yoki 5 V kuchlanish bilan va РАВ chi?i? oro?ali bosh?arilmaydigan manba or?ali taminlanadi.

Ta'minlash chi?i?lari:
o’ РАВ - bosh?arilmaydigan kuchlanish or?ali ulash;
o’ ВЦЦ -3,3 V yoki 5V bosh?ariladigan kuchlanishni ulash;
o’ ГНД - erga ulash chi?i?i?lari.

1.2.Нано Ардуиноsi

Нано platformasi (ris. 1.2), АТмега 328 (ArduinoНано 3.0) yoki АТмега168 (ArduinoНано2.кс) mikrokontrolleri
1.2-rasm. Нано Arduino platasi
asosida tuzilgan, bo’lib kichik o’lchamga va u laboratoriya ishlarida ?o’llaniladi. Нано Arduino platasi kom'pyuterga ulangan УСБ Мини or?ali kuchlanish olinishi mumkin yoki bosh?arilmaydigan 6-20 V (30 chi?i?) yoki bosh?ariluvchi 5 V (27 chi?i?), tash?i ta'minlash manbasidan olinadi. Y?ori kuchlanshli manaba avtomatik tanlanadi.
Нано Arduino platasining harakteristikalari 1.2.jadvalda keltirilgan.
1.2-jadval
Mikrokontroller АТмега168 yoki АТмега328
Ishchi kuchlanishi 5 V
Kirish kuchlanishi(tavsiya etiladigan) 7-12 V
Kirish kuchlanishi (chegarviy) 6-20 V
Ra?amli kirish va chi?ish 14 (6 chi?i? SIM sifatida ishlatiladi)
Analog kirishlar 6
Kirish va chi?ishdagi doimiy tok 40 mA
3.3 V chi?ish uchun doimiy tok 50 mA
Flesh-hotira 16 Kbayt (АТмега168) yoki 32 Kbayt (АТмега328), 2 Kbaytyuklash uchun ishlatiladi.
OZU 1 Kbayt (АТмега168) yoki 2 Kbayt (АТмега328)

1.3. Уно Ардуиноsi
УНО Arduino platformasi АТмега328 (1.3-rasm) mikrokontrolleri asosida tuzilgan. Komp'yuter bilan alo?a ?ilish uchun ФТДИ УСБ mikrokontroller УСБ or?ali ulanadi. Yngi Уно АрдуинsidaАТмега8У2 mikrokontrolerdan foydalaniladi.

1.3-rasm. Уно Arduino platasi

Уно Arduino platasining harakteristikalari 1.3.jadvalda keltirilgan.
1.3-jadval
Mikrokontroller АТмега328
Ishchi kuchlanishi 5 V
Kirish kuchlanishi(tavsiya etiladigan) 7-12 V
Kirish kuchlanishi(chegaraviy) 6 -20 V
Ra?amli kirish va chi?ish 14 (6 chi?i? SIM sifatida ishlatiladi)
Analog kirishlar 6
Kirish va chi?ishdagi doimiy tok 40 mA
3.3 V chi?ish uchun doimiy tok 50 mA
Flesh - hotira 32 Kbayt, bunda 0,5 Kbayt yuklash uchun ishlatiladi
OZU 2 Kbayt
ЕЕПРОМ 1 Kbayt
16 MGc

1.4. Мега Аrduinosi

Мега Аrduinosi Аtмега2560. (1.4-rasm) mikrokontrollere asosida tuzilgan.

1.4-rasm. Мега Arduino platasi

Мега Arduino platasining harakteristikalari 1.4.jadvalda keltirilgan.
1.4-Jjdval
Mikrokontroller Аtмега2560
Ishchi kuchlanishi 5 V
Kirish kuchlanishi(tavsiya etiladigan) 7-12 V
Kirish kuchlanishi (chegaraviy) 6 - 20 V
Ra?amli kirish va chi?ish 54 (14 chi?i? SIMning chi?ishi sifatida ishlatilashi mumkin)
Analog kirishlar 16
Kirish va chi?ishdagi doimiy tok 40 mA
3.3 V chi?ish uchun doimiy tok 50 mA
Flesh - hotira 256 Kbayt, bunda 8 Kbayt yuklash uchun ishlatiladi
OZU 8 Kbayt
ЕЕПРОМ 4 Kbayt
Takt chastotasi 16 MGc

GLAVA 2. ARDUINO PROGRAMMLARI VA DRAYVERLARINI YKLAS

Arduino platformasi bilan ishni boshlashdan oldin, Arduino va УСБ kabel'ning programmasini internetdan foydalanib yuklab olish zarur. Bu programmalar bepul yuklab olinadi. Pullik versiyalari ?am mavjud.
2.1.ИДЕ Аvaрдуино ishlash muhitini yuklab oling
Arduino-elektron konstruktor bo’lib, professionallar va havaskorlarga elektron ?urilmalarni tezda yaratish uchun ?ulay platforma. Platformani keng tar?alishiga sabab, uning programmalashtirish tilinig ?ulayligi, arhitektura ?amda programalashtirsh kodining ochi?ligi. Programmalashtirsh programmatorsiz УСБ or?ali amalga oshiriladi.
Arduino platasi chiroyli ko’k rangda. Arduino kichik shahsiy komp'yuter bo’lib, virtual olamdan fizik olamga chi?ib, mu?it bilan ta'sirlashadi. Arduino bazasidagi ?urilmalar turli ?il datchiklar or?ali tash?i muhitdan informaciya oladi, shu bilan birga bajaruvchi ?urilmalar bilan bojariladi.
Arduino asosidagi loyihalar musta?il ishlaydi yoki komp'yuteraning programmasi bilan o’zaro ta'sirlashadi.
O’?uv ?o’llanmasida ?o’llanilgan keng tar?alagn Arduino versiyalari (Нано, УНО, Мега,) bilan tanishamiz.
Arduino УНО bir ?otor asosiy ishlab chi?ilgan platalardan bo’lib, (Мега, Нано va h.z.), АТмега328 mikrokontrollere asosida tayorlangan. Uning asosiy yutu?laridan biri, uning keng tarmo?larni ?o’llab ?uvvatlashi ?amda universalligidir.
ArduinoУНО 14 kirish va chi?ish ra?amli portlari mavjud bo’lib, undan oltitasidan SIM signallari olinadi Su bilan birga oltita kirish analog portlari mavjud. 16 mGcli generator, УСБ port, taminlash manabasining uyasi (raz'yomi), tashalab yuborish knopkasi, ИЦСП raz'yomi mavjud.
Arduino bilan ishlash uchun ИДЕ Arduino muhitini yuklab olinadi. Buning uchun Ардуино.цц saytiga kirib Довнлоад вер 1.0.6. ИДЕ Arduino programmasini yuklab oliing.

2.1-rasm. Komp'yuterlarning operacion sistemalari

Komp'yuterdagi operacionn sistema ani?lashtiriladi. Ihtiyoriy brauzer or?ali ?o’yidagi adres ?otorini kiriting:

УНО Arduino platsini УСБ kabel' or?ali komp'yuterga ulang.

2.2.Drayverlarni o’rnatish

Komp'yuterga ?anday operacion sistema o’rnatilishiga ?arab, drayverlarni o’rnatish usulini tanlang.

?o’yida УНО Arduino platasiga drayverlarni o’rnatish usuli va ssilkasi keltirilgan.
*Drayverov tanlash va o’rnatishda etiborli bo’ling
Виндовс uchun o’rnatish
Виндовс operacion sistemali komp'yuterga drayverlarn i o’rnatish ?o’llanmasi uchun ?o’yidagi ssilkaga kiriladi.
хттп://ардуино.цц/ен/Гуиде/Виндовс
Мацинтосх ОС К uchun o’rnatish
Мац ОС uchun ?o’shimcha drayverlarni o’rnatish talab etilmaydi. ?o’yidagi ssilkga kirib ?o’yish ma?sadga muvofi?.
хттп://ардуино.цц/ен/Гуиде/МацОСК
Линукс: 32 бит / 64 бит uchun o’rnatish
Линукс operacion sistemali komp'yuterga drayverlarni o’rnatish ?o’llanmasi uchun ?o’yidagi ssilkga kiring.
хттп://ввв.ардуино.цц/плаыгроунд/Леарнинг/Линукс
ИДЕ Arduino programmalarining interfeysi: komp'yuteringizdagi o’rnatilgan ИДЕ Arduino programmasining muhiti 2.2 -rasmdagidek bo’ladi. Interfeysom bilan tanishaylik. Programmalar menyusi va klavishlarining funkcional vazifalari bian tanishamiz.

2.2-rasm. ИДЕ Arduino muhitini programmalashtirish

2.3. Foydalanuvchining grafik interfeysi i asosiy muhim komandalar

2.3-rasm. Foydalanuvchining grafik interfeysi

Ris.2.4. Arduino ИДЕ menyusidagi uchta asosiy buyru?

3.4.Plata va portni tanlash
2.5-rasm. Plata va portni tanlash

2.6-rasm. Plata va portni tanlash

2.5.Arduino uchun yuklab oling ???
2.7-rasm. Arduino sketchi yuklab oling
3.BOB. ARDUINO УНО PLATASI VA BUTLOVCI MATERIALLAR
Arduino platasida shema tuzish va programma yozib, loyihani ishlatish uchun butlovchi material va radiodetallar bilan tanishish zarur. Tanishish uchun oddiy elektr zanjirini ko’rib chi?aylik.
3.1.Elektr zanjiri
31-rasm. Oddiy elektr zanjirining shemasm
Elektr zanjiri - bu uzliksiz yo’l bo’lib, elektr toki boshlan?ich holatdan ohirgi no’?ta, masalan plyusdan minus tomon o?adi. Elektr zanjiri rezistorlar, diodlar, tranzistorlar mikroshemalar, motorlar va bosh?alardan iborat. Shema yu?oridagi ko’plab elemenlardaa iborat. Odatda shema uchta kotegoriyaga - analog shema, ra?amli shema va aralash signalli shemalarga bo’linadi. Ushbu ?o’llanmada keltirilgan uchala shemadan foydalanamiz.
Hayotimizda elektron shemalardan keng foydalanamiz. ?o’l telefoni, komp'yuter, noutbuk va bosh?alar ?urilmalar elektr zanjir ?amda elektron shemalardan iborat. O’?uv ?o’llanmada bir ?otor tajribalar uchun shemalar va elektron komponentalarning ishlash principi keltirilgan.

Ris.4.2. Elektr zanjirlarining ?o’llanilishi

3.3-rasm. Asosiy butlovchi detallar
3.5. Aрдуино platasi

3.4-rasm. СМС komponenta asosida Aрдуино УНО platasi

3.5-rasm. ДИП komponenta asosidagiАрдуино УНО platasi

3.6 - rasm. Ардуино УНО portlari

3.7-rasm. Maket platasining ko’rinishi

3.8-rasm. Maket platasining ichki tamondan ko’rinish

4.BOB. ARDUINO PLATFORMASI ASOSIDAGI LOYIHALAR

4 bobda Arduino platasi bilan ishlovchi o’ndan orti? loyihalarning shemasi, butlovchi jihiz va radiodetalar, programmani yuklash ?amda ishlatish bo’yicha ma'lumotlar keltirilgan.

4.1-rasm. Sizning birinchi shemangiz. Yi?ing, yozing va yuklang

4.1.TAJRIBA. MILLTILLOVCI SVETODIOD

ЛЕДс inglizchasiga (лигхт-емиттинг диодес) bo’lib, o’zbekchasiga yoru?lik diodi, ko’plab ?urilmalarda ?o’llaniladi. Arduino УНО asosida birinchi milltillovchi yoru?lik diodi asosida tajribamizda ko’rib chi?amiz. Ko’p loyihalarni bajarish mumkin bo’lgan Arduino УНО platasida yoru?lik diodini va?t bo’yicha milltillashini tajribada bajaramiz.
Tajriba uchun detallarni tanlaymiz va ishga kirishamiz.
4.2-rasm. Birinchi tajribaning principial shemasi
4.3-rasm. Birinchi tajriba uchun radiodetallar
4.4-rasm. Birinchi shemada radiodetallarning joylashishi

4.5-rasm. Birinchi shemada detallarni ulanishi

4.6-rasm. Birinchi shemadagi komponentalar va detallarning belgilanishi

4.7-rasm. Birinchi tajriba uchun sketch

4.6-rasm. Birinchi tajribada bajarilgan programmaning natijasi
Otkroyte ArduinoИДЕ // Fayl >Primery >МаксКит >лессон_1
пинМоде(13, ОУТПУТ);
Portlarning biridan foydalanish uchun Ардуинga ИНПУТ (kirish) yoki ОУТПУТ (chi?ish)ni e'lon ?ilishda пинМоде() funkciyasidan foydalanamiz.

дигиталВрите(13, ХИГХ);

Ci?ish sifatida portni ishlatish uchun, unga ХИГХ (5 Vol't), yoki ЛОВ
(0 Vol't) bo’yru?ni berish kerak.
Natijadaa nimni ko’ramiz:
Аrduinoga programma kodni yuklaganimizdan so’ng yoru?lik diodini milltilashini ko’ramiz. Agar ?urilma ishlamasa shema va programma to’?ri yuklanganligini tekshiring va hatolikni toping va yana bir ishalatib ko’ring.

4.9-rasm. Birinchi tajribaning ishchi shemasi

Ehtimol bo’lgan no’?sonlar:
Ёru?lik diodi yonmayaptimi?
Ёru?lik diodi plyus va minus ?utbga ega bo’ladi, shuning uchun uni 180 gradusga o’zgartirib ko’ring
Programma yuklanmayapti:
Ayrim paytda kompyuterga ulangan port noto’?ri ko’rsatilgan bo’lishi mumkin. Bunda Servis > Posledovatel'nyy port >ni ko’ring.
Hamon ishlamayapti.
Shema noto’?ri yi?ilgan, yoru?lik diodi ishdan chi??an, programma notu?ri yuklangan. Barchasini tekshiring va yangidan shemani yi?ing. Shema ishlaydi.
Hayotda ?o’llanilishi:
Barcha televizorlar va monitorlarda yoru?lik diodi, ularni ulangan yoki o’chi?ligini ko’rsatiuvchi indikator sifatida foydalaniladi.