B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

2.2.1. Оlefinlarning gidrotatsiyasi jarayoni bosqichlari
Оlefinlarning gidratatsiyasi qaytar jarayon bo‘lib, ikki bosqichda
boradi:
1. Sulfat kislota bilan olefinlar absorbsiyasi;
2. Аlkilsulfatlar gidrolizi.
Dialkilsulfat  sulfat  kislota  bilan  reaksiyaga  kirishib,  alkilsulfat
hosil qilishi mumkin:
 
Kislotani olefin bilan to‘yinish darajasi qancha yuqori bo‘lsa, re-
aksion aralashmada dialkilsulfatlar shuncha kam bo‘ladi.
Оlefinlarni gidratatsiya reaksiyasida kislotalarning katalitik ta’siri
alkilsulfatlarni hosil bo‘lishi bilan bog‘liq, shuning uchun reaksiya-
ning harorat chegarasi olefinlar xili va tuzilishiga, ularni sulfat kis-
lota bilan reaksiyaga kirishish qobiliyatiga bog‘liqdir. Gaz holatdagi
olefinlardan etilen sulfat kislota bilan eng qiyin reaksiyaga kirishadi,
butilen va propilen – yengilroq, izobutilen esa eng yengil reaksiyaga
d
4

---

94
krishib,  propilen  va  normal  butilenlarga  nisbatan  500  marta  tezroq
yutiladi.
Sulfatlash reaksiyasi sharoitlarini tanlash, nafaqat olefinlarni sul-
fat  kislotaga  absorbsiyasi  tezligi  bilan,  yonaki  reaksiya–olefinlarni
polimerizatsiyasini davom etishi bilan ham o‘zaro bog‘liqdir.
Shuning uchun har bir olefin uchun o‘z sharoiti: H
2
sO
4
konsent-
ratsiyasi harorat va bosim (8-jadval) tanlanadi.
8-jadval