B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

Gazlarni  quyi  haroratli  rektifikatsiya  yo‘li  bilan  ajratishni 
prinsipial sxemasi. 
Bunda: 1-demetanizatsiya kolonnasi; 2-etilenni ajratish kolon
-
nasi; 3-etanni ajratish kolonnasi; 4-S
3
 va s
4
 fraksiyalarni ajratish kolonnasi.
Uglevodorod gazlarini quyi haroratli rektifikatsiya yo‘li bilan aj
-
ratish usuli juda qimmat, katta energiya sarfi bilan bog‘langan va ap
-
paraturani tayyorlashda maxsus materiallar ishlatish talab qilinadi.
3.3.2.4. Kombinatsiyalangan usul
Аmaliyotda absorbsion–rektifikatsion usullar ko‘proq qo‘llanilib, 
unda  S
3
  dan  yuqori  bo‘lgan  ilk  gazning  hamma  komponentlari  su
-
yuq absorbent bilan ajratib olinadi. So‘ngra absorbtsiyalanmay qol
-
gan uglevodorodlar quyi haroratli rektifikatsiya yo‘li bilan ajratiladi. 
Ushbu usul yordamida etilen 99,9% toza holda olinishi mumkin.
3.4. Gaz holidagi olefinlarning qo‘llanilishi
Neftkimyo sintezi sanoatida gaz holidagi olefin uglevodorodlar
-
dan juda keng foydalaniladi.
Polietilen, etil spirti, stirol va vinilxlorid olishda etilen ishlatiladi. 
Uni oksidlab atsetaldegid, etilen oksidlari olinadi.
Propilen  esa  polipropilenni  va  u  orqali  quyi  molekular  polimer 
bo‘lmish sintetik yuvish vositalari xomashyosini, izopropil spirtini, 
glitserinlarni ham olishga ishlatiladi.
Butilenni asosiy ishlatilish joyi – uni sintetik kauchuk uchun eng 
zarur monomer bo‘lmish butadienga degidrirlash, hamda spirtlar ish
-
lab chiqarishdir; uni oksidlab va xlorlab ham qimmatli mahsulotlar 
olinadi.
1
4
2
3
4
Dastlabki
gaz 18°C
+90°
+38°
+43°
-18°
+4°
+65°
+38°
+93°
C
4
C
5
C
3
C
2
h
6
C
3
h
3
h
2 
Ch
40at
27at
24at

---

37
Izobutilen – sintetik kauchuk ishlab chiqarishda monomer hisob
-
lanadi.
Izoamilenlar  ham  sintetik  kauchuk  ishlab  chiqarishdagi  izopren 
olishga yo‘naltiriladi.