B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

 
Ta’lim muassasasining Ustavi
 – o’zida ta’lim muassasasi faoliyatiga rahbarlik 
va  boshqarish  tizimini  aniqlovchi,  ta’lim  muassasasining  joylashgan  o’rni,  iqtisodiy 
tuzilmasi, xo’jalik faoliyati, boshqarish tartibi, u tomonidan olib boriladigan faoliyat 
turi,  ta’lim  tili,  guruh  rahbarlari,  o’qituvchilarning  huquq,  majburiyatlari,  ta’lim 
oluvchilar,  ota-onalarning  huquq,  majburiyatlari  kabi  ma’lumotlarni  aks  ettiruvchi 
hujjat.  Unda  mazkur  Nizomdan  kelib  chiqadigan  huquq  va  majburiyatlar,  tegishli 
xalq  ta’limi  muassasalari  faoliyatini  metodik  ta’minlash  va  tashkil  etish  tuman 
(shahar)  bo’limlari  tomonidan  berilgan  qo’shimcha  vakolatlar,  amaldagi  respublika 
qonunchiligi  asoslariga  zid  kelmaydigan,  maktab  faoliyatini  amalga  oshirish  uchun 
zarur  bo’lgan  boshqa  masalalar  belgilanadi.  Ta’lim  muassasasining  Ustavida  ta’lim 
jarayonining  quyidagi  ikki  muhim  tarkibiy  jihati  ajratib  ko’rsatiladi:  davlat  ta’lim 
standartida belgilangan bilimlar zahirasini egallash yo’lida amaliy harakatlarni tashkil 
etish  tartibi;  ta’lim  oluvchilarda  bilim,  ko’nikma,  malakalarni  hosil  qilishni  tashkil 
etish  (savodxonlik,  mustaqil  fikrlash,  masalalarni  yecha  olishga  o’rgatish).  Mazkur 
Ustavida,  shuningdek,  ta’lim  muassasasini  boshqarishga  qo’yiladigan  talablar, 
o’qituvchi,  o’quvchilar,  ta’lim  muassasasi  rahbarlarining  huquq  va  burchlari  ham 
alohida ajratilib ko’rsatiladi. 
Ta’lim  muassasasining  Ustavi  quyidagi  tarkibiy  tuzilmaga  ega:  1.  Ta’lim 
muassasasi  haqidagi  qisqacha  ma’lumotlar.  2.  Ta’lim  muassasasining  maqsad  va 
vazifalari. 3. Ta’lim muassasasini boshqarish: a) ta’lim muassasasini boshqarishning 
oshkoralik,  demokratik  va  o’z-o’zini  boshqarish  asosida  amalga  oshirilishi;  b) 
pedagogik jamoa Kengashi; v) direktorning huquq va burchlari; g) direktorning o’quv 
ishlari bo’yicha o’rinbosarining huquq va burchlari; d) ma’naviyat va ma’rifat ishlari 
bo’yicha  direktor  o’rinbosarining  huquq  va  burchlari.  4.  O’quv-tarbiya  va  ilmiy-
uslubiy  ishlarni  tashkil  etish:  a)  ta’lim  mazmunining  DTS  bo’yicha  ishlab  chiqilgan 
o’quv  reja  va  dasturlari  asosida  belgilanishi;  b)  o’quv  jarayonini  tashkil  etish;  v) 
iqtidorli  yoshlar  bilan  ishlash;  g)  ishlab  chiqarish  amaliyotini  o’tkazish  tartibi;  d) 
qo’shimcha  pulli  mashg’ulotlarni  joriy  etish;  j)  kunlik  ish  tartibi  (seminar, 
mashg’ulotlarning davom etishi, tanaffuslar, uy vazifalarini berish tartibi va h.k.). 5. 

---

 
201 
O’qituvchining  huquq  va  burchlari.  6.  O’quvchining  huquq  va  burchlari.  7.  O’quv-
ishlab chiqarish ta’limi ustalari, ma’muriy hamda yordamchi xodimlarning huquq va 
burchlari.  8.  Ota-onalar  yoki  ularning  o’rnini  bosuvchi  shaxslarning  huquqlari, 
majburiyatlari  va  mas’uliyatlari.  9.  Ta’lim  muassasasining  moddiy  va  moliyaviy 
xo’jalik ta’minoti.