B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar



Download 6,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/223
Sana08.02.2022
Hajmi6,45 Mb.
#435196
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   223
Bog'liq
Biologiyadan masalalar to\'plami

Xromosoma mutatsiyalari 
Deletsiya 
– xromosomalar o‘rta qismining ajralishi 
Duplikatsiya
– xromosomalar ayrim qismlarining ortishi 
Inversiya 
– xromosoma ayrim bo‘lagining 1800 ga burilishi 
Translokatsiya
– xromosoma bir qismining boshqa nogomologik xromosomaga qo‘shilishi 
 
 
 


62 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
2.18.Xramasomalarga tegishli masalalarning yechilishi. 
1.Namatak endospermidagi autosomalar soni 33 ga teng.Changlanish Jarayonida urug`chi 
tugunchasiga18 ta chang donasi kelib tushadi.Urug`lanishdan so`ng 15 ta urug`hosil 
bo`ladi.Urug`lanish jarayonida qatnashgan spermatazoidlardagi jami xramasomalar sonini 
aniqlang. 
Yechimi: Tuxum hujayra va spermatazoid hujayrasi-gaploid,markaziy hujayra va urug`langan 
tuxum hujayra (murtak)-diploid, endosperm-tiploid (markaziy hujayra bilan spermaning o`zaro 
qo`shilishidan hosil bo`ladi) to`plamga ega. Na`matakning endospermida 33 taautosoma bo`lsa ,3 
ta jinsiy to`plamida 36 ta xramasoma bo`ladi.Tiploid to`plamda 36 ta xramasoma bo`lsa ,gaploid 
to`plamda 12 ta xramasoma bo`ladi.demak namatakning: 
a)tuxum hujayrasida-12 ta(11 ta autosoma va 1 ta jinsiy xramasoma).; 
b)spermatazoid xujayrasida-12 ta (11 ta autosoma va 1 ta jinsiy xramasoma); 
c)urug`lanmagan markaziy hujayrasida-24 ta(22 ta autosoma va2ta jinsiy xramasoma); 
d)urug`langan tuxum (murtak yoki zigota)hujayrasida-24 ta(22 ta autosoma va 2 ta jinsiy 
xramasoma.; 
e)urug`langan markaziy hujayra (endosperm)da-36 ta(33 ta autosoma va 3 ta jinsiy 
xramasoma)bo`ladi. 
Gulli o`simliklarda, shu jumladan, na`matkda qo`sh urug`lanish jarayoni kuzatladi.Urug`lanish 
jarayonidan so`ng 15 ta urug` hosil bo`ladi.Demak urug`lanishda 18 tachang donasidan 15 tasi 
ishtirok etgan .15 ta chang donasidan har biri 2 ta, ya`ni bittasi kata-vegetativ, ikkinchisi kichik-
generativ hujayradan iborat.Vegetativ hujayura chang naychasi hosil qiladi.generativ hujayra 2 ga 
bo`linib ,2 ta spermatazoid hujayra hosil qiladi.demak 15 ta chang donasidan jami 30 ta 
spermatazoid hosil bo`lib, urug`lanishda qatnashadi.Spermatazoidlarning tuxum hujayra bilan 
qo`shilib ,murtak (zigota )hosil qiladi ,ikkinchisi markaziy hujayra bilan qo`shilib, endosperm 
birgalikda urug` hosil qiladi.demak,urug`lanish jarayonida hammasi bo`lib 30 ta spermatazoid 
qatnashadi.Bitta spermatozoid hujayrasida 12 ta xramasomabo`lsa, 30 ta spermatozoid hujayrasida 
jami 360 ta xramasomalar mavjut ekan. 
2.Sholi o`simligi 158 ta urug` hosil qiladi.Uning spermatazoididagi xramasomalar soni 
makkajo`xorinikidn 

taga 
ko`p 
ekanligi 
ma`lum 
bo`lsa,urug`lanishda 
qatnashgan 
spermatozoidlardagi jami xramasomalar sonini aniqlang. 
Yechimi: Makkajo`xorining diploid to`plamida 20 ta ,gaploid to`plamida 10 ta ,triploid 
to`plamida 30 ta xramasoma borligi sizga darslikdan ma`lum.makkajo`xorining bitta 
spermatazoidida 10 taxramasoma bor .Sholining spermatazoid hujayrasida xramasomalar soni 
makkajo`xorinikidan bitta ko`p, ya`ni 11 ta xramasoma bor ekan .Sholi o`simligida urug`lanishdan 
so`ng 158 taurug` hosil bo`lgan.Bitta uru`g` hosil bo`lisida 2 ta spermatozoid ishtirok etsa ,158 ta 
urug` hosil bo`lishida 316 ta spermatazoid ishtirok etadi .Urug`lanishda qatnashgan 
spermatozoidlardagi jami xramasomalar soni topishy uchun bitta spermatozoiddagi xramasomalar 


63 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
sonini,urug`lanishda qatnashgan xramasomalar soniga(316) ko`paytiramiz ,ya`ni 11x316=3476 ga 
teng ekan. 
3.Yerbag`ir tugmachagulning changlanish jarayonida urug`chi tumshuqchasiga 23 ta chang 
donasi kelib tushdi.urug`lanishdan so`ng 17 ta urug` hosil bo`ladi.urug`lanish jarayonida 
qatnashgan jami spermatozoidlar sonini aniqlang. 
Yechimi:Urug`lanish jarayonida 23 ta chang donasidan 17 tasi ishtirok etgan,6 tachang donasi 
ishtirok etmagan.Bitta chang donasidan2 ta spermatozoid hosil bo`lib, urug`lanishda ikkalasi ham 
ishtirok etgan bo`lsa, demak,urug`lanishda ishtirok etgan spermotozoidlardagi xramasomalar jami 
soni 34 ta.urug`lanishda ishtirok etmagan 6 ta chang donasidan 12 ta spermotozoid hosil bo`lsa 
,demak, 12 ta spermatozoid urug`lanishd qatnashnmagan ekan. 
4.Arpaning endospermidagi xramasomalar 33 ta bo`lsa uning tuhum hujayrasida 11 ta 
,spermatozoidida ham 11 ta xramasomalar bo`lar ekan.Bitta urug` hosil bo`lishida 2 ta 
spermatozoid va 1 ta tyxum hujayra ishtirok etsa ,400 ta urug` hosil bo`lishida 800 tasermatozoid 
va 
400 
ta 
tuxum 
hujayra 
ishtirok 
etgan 
spermatazoidlardagi 
xramasomalar 
soninitopamiz,11x800=8800 ta ekan.Urug hosil bo`lishda qatnashgan tuxum hujayralarda 
xramasomalar sonini topamiz.11x400=4400 
5.Uy tovug`ining xromosomalar to`plami n-39 bo`lasa, uning teri hujayrasida reduplikatsiya 
jarayonidan so`ng xromosomalar soni nechta bo`ladi? 

Download 6,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   223




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish