B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

 
8.6.Diduragay chatishtirish. 
Bir-biridan 2 juft alternativ belgilari bilan farq qiladigan organizmlarni chatishtirish 
diduragay chatishtirish 
deyiladi. Mendel o‗z tajribalarida 3-qonuniyatni ham ochib, har xil 
juft belgilarning bir-biridan mustaqil ravishda nasldan-naslga berilish qonuni deb atadi. Buni 
quyidagi tajribada tekshirdi, ya‘ni sariq - sillik va yashil - burushgan gomozigota no‗xatlarni 
oldi. Birinchi bo‗g‗in sariq silliq bo‗ldi. Sabab sariq rang - yashildan, silliq - burushgandan 
ustun keldi. Bu yerda sariq rangning dominanti - A, silliqligining dominanti - B yashil 
rangning retsissivi – a, burushganlikning retsissivi - v bo‗lsa, ona o‗simlik genotipi AAВВ, 
otaniki esa aavv bo‗lib, bular AВ, av gametalar hosil qiladi. Birinchi bo‗g‗inda genotip 
AaВв bo‗lib, 2 juft allel genlar bo‗yicha geterozigotadir. Mendel birinchi bo‗g‗in 
duragaylarning ikki gen bo‗yicha geterozigotaligini aniqlash uchun taxliliy chatishtirish 
o‗tkazdi. Buning uchun birinchi bo‗g‗in duragayni 2 ta retsissiv belgisi bo‗yicha gomozigota 
bo‗lgan aavv forma bilan chatishtirib ko‗rdi. F2 duragayda meyoz natijasida AВ, aВ, Aв, aв 
kabi 4 ta gameta hosil bo‗ldi. Gomozigota aavv forma bir xil av gameta hosil qildi. Birinchi 
bo‗g‗in duragay (Aa, Вв) retsissiv gomozigota aaвв forma bilan chatishtirilganda, gametalar 
teng imkoniyatlarda qo‗shilishi natijasida 4 xil zigota AaВв: aaВв: Aaвв: aaвв hosil bo‗ladi.