B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

Mobil genlar
(adashgan genlar) – hujayra genomida joyini o‗zgartira oladigan DNK qismlari. 
Ular evolyutsiyada kata ahamiyatga egadir.
Modifikator gen
— boshqa genlar bilan aloqada b oiib , ular ta‘sirini kuchaytiruvchi yoki 
susaytiruvchi Monozigot egizaklar - bir otalangan tuxum hujayradan rivojlangan egizaklar.
Modifikatsiya
– fenotipik o‗zgaruvchanlikning bu shakli tashqi muhit omillari ta‘sirida kelib 
chiqadi, genotip o‗zgarmaydi, shuning uchun ham irsiylanmaydi. Modifikatsiyalarni o‗rganish 
muhit va irsiyatning rolini aniqlashda katta ahamiyatga ega. Zararli modifikatsiyalar – morfozlar 
kuchli muhit omillari ta‘sirida kelib chiqadi, ba‘zan mutant genning fenotipini eslatadi 
(fenokopiyalar). 
Molekular genetika 
— organizmlar irsiyatining molekular asoslarini o‗rganuvchi genetika 
fanining bir bo‗limi.
Monoklonal antitana — bir tur antitana hujayralarining o‗sma hujayralariga 
duragaylash orqali olingan gomogen antitana oqsil molekulalari.
Monokultura
— sun‘iy ekosistemalarda ko‗p yillar davomida bir xil o‗simliklar o‗stirilishi. 
Monomer 
— polim erlarda takrorlanadigan elem entlar. M asalan, aminokislotalar oqsilning 
monomerlari hisoblanadi. Mozaik — har xil genotipli hujayralardan tashkil topgan oiganizm. 
Monosaxarid
va disaxaridlardan kraxmal sintezlay oladigan organoid. 
Monosomik
— xromosomalarning diploid to‗plamida ikkita gomologik xromosomadan 
birining boimasligi. Morfozlar — tuming normal reaksiya normasini fizikaviy, kimyoviy va 
boshqa ta‘siri oqibatida ahyon-ahyonda kuzatiladigan va irsiylanmaydigan o‗zgaruvchanlik.
Monosomiya
– xromosomalarning diploid to‗plamida 2 ta gomologik xromosomalardan 
birining yetishmasligi (2n – 1, masalan 45, XO). Mutagen – mutatsiyalar chastotasini oshiruvchi 
fizik, kimyoviy, yoki biologik omil.
Mutagen
— mutatsion o‗zgaruvchanlik hosil qiladigan fizikaviy yoki kimyoviy omillar 
(ionlashtiruvchi nurlar, har xil kimyoviy birikmalar va boshqalar).
Mutagenez
— tabiiy va sun‘iy omillar ta‘sirida irsiy o‗zgarishlar hosil boyish jarayoni.

---

215 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42