B. A. Nazarbayeva



Download 7,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet187/288
Sana15.01.2022
Hajmi7,56 Mb.
#368689
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   288
Bog'liq
konstruksiyalashga kitob

Flouressent datchiklar.  

Bunday 


datchiklar 

spektrning 

ko‘rinadigan 

diapazoni  nurlari  bilan  qo‘zg‘atishga  javob  tariqasida  ba’zi  bir  fosforli  tarkibiy 

qismlarning  shu’la  taratish  xususiyati  asosida  amalga  oshiriladi.  Bunday  tarkibiy 

qismlar haroratini o‘lchash zarur bo‘lgan obyektning yuzasiga surkaladi. SHundan 

keyin  obyekt  ultrabinafsha  (UB)  impulsli  nurlatish  ta’siriga  tortiladi.  Bu 

nurlatishdan  keyin  taralgan  yorug‘lik  detektirlanadi  va  tahlil  qilinadi.  Yorug‘lik 

impulьsining shakli haroratga bog‘liq bo‘ladi. Yorug‘lik impulsining so‘nish vaqti 

keng  haroratlar  diapazonida  juda  yuqori  qayta  yaraluvchanlikka  ega  bo‘lgan 

parametr  bo‘lib  hisoblanadi.  Flouressent  datchiklarda  sezgir  element  sifatida  to‘rt 

valentli  marganets  bilan  faollashtirilgan  magniy  ftormagnetit  qo‘llaniladi.  Fosfor 

uzoq  vaqtlar  davomida  ko‘chalarni  yoritish  uchun  foydalaniladigan  simobli 

lampalarning  rangini  korreksiyalovchi  sifatida  qo‘llab  kelingan.  Fosfor  kukuni 

qattiq fazada 1200

 haroratda o‘tkazilgan reaksiya davomida olinadi. U nisbatan 

inert  va  issiqlikka  bardoshli,  biologik  nuqtai-nazardan  xavfsiz  modda  bo‘lib 

hisoblanadi.  U  aksariyat  kimyoviy  reagentlar  va  uzoq  muddatli  UB  nurlanish 

ta’sirida  emirilmaydi.  U  spektrning  moviy  sohasida  UB  yorug‘lik  bilan 

nurlatilganda  qo‘zg‘algan  holatga  o‘tadi.  Fosforning  flouressent  shu’la  taratishi 

uzoq  qizil  spektral  diapazonda  joylashadi,  uning  intensivligi  esa  eksponensial 

qonun bo‘yicha pasayadi.  

Qo‘zg‘atuvchi  va  qaytgan  nurlarning  signallari  o‘rtasida  qarama-qarshi 

xalaqit  beruvchilarning  vujudga  kelish  ehtimolini  kamaytirish  uchun  ularning 

yo‘liga polosali filtrlar o‘rnatiladi, ular spektrning faqatgina berilgan zonalarining 



283 

 

to‘lqinlarini  o‘tkazadi  (5.15A-rasm).  Qo‘zg‘atish  manbai  sifatida  ksenonli 



impulьsli  lampa  qo‘llaniladi,  undan  bir  paytning  o‘zida  majmuaviy  o‘lchash 

tizimlari  tarkibida  bir  nechta  optik  kanallarda  foydalanish  mumkin.  Haroratni 

o‘lchash  jarayoni  flouressent  shu’laning  zaiflashish  tezligini  o‘lchashdan  iborat 

bo‘ladi (5.15B -rasm). Bu haroratning qiymati τ vaqt doimiysi bo‘yicha joylashadi 

deganidir,  uning  kattaligi  -200...+400

  haroratlar  diapazonida  besh  martagacha 

kamayadi.  Vaqtni  o‘lchash  juda  yuqori  aniqlikka  ega  bo‘lgan  elektron  sxema 

yordamida  bajariladi.  SHu  sababli  flouressent  tipdagi  datchiklar  kalibrlamasdan 

turib keng harorat diapazonida haroratni yaxshi echish qobiliyati va 

 atrofida 

aniqlik bilan o‘lchash imkonini beradi.  

 

                                   A)                                                              B) 



5.15- rasm. Haroratni flouressent o‘lchash uslubi: A – qo‘zg‘atuvchi va flouressent 

nurlatishlarning spektral tavsiflari; B – 



T

va 


T

haroratlar uchun shu’laning 

eksponensial qonun bo‘yicha pasayishi; 

e – 

natural logarifmning asosi; 



t – 

pasayish 

tavsifining vaqt doimiysi 


Download 7,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish