B. A. Nazarbayeva

oraliq o‘zgartkichlar

 nomi berilgan. 

O‘lchash  o‘zgartkichlarining  keng  tarqalgan  turlariga  masshtabli  va 

parametrik o‘lchash o‘zgartkichlari kiradi. 

Masshtabli  o‘lchash  o‘zgartkichlari

  o‘lchash  signalini  shu  turdagi,  faqat 

boshqa  qiymatdagi  signalga  masshtabli  (aniq)  tarzda  aylantirib  beradi.  Masalan, 

elektr  tokining  masshtabli  o‘lchash  o‘zgartkichlariga  shuntlar,  kuchlanishnikiga 

esa bo‘luvchilar nomi berilgan. 

---

10 

 

Parametrik  o‘lchash  o‘zgartkichlari

da  kirishdagi  signal  turlicha  (mexanik 

siljish yoki ko‘chish, bosim, og‘irlik kabilar) bo‘lib, chiqishdagisi esa faqat elektr 

signali (elektr qarshiligi, elektr sig‘imi kabi) bo‘ladi. 

O‘lchash  asbobi 

deb  kuzatish  (kuzatuvchi)  uchun  qulay  ko‘rinishli  shaklda 

o‘lchash  ma’lumoti  signalini  ishlab  chiqishga  mo‘ljallangan  o‘lchash  vositasiga 

aytiladi. 

Ma’lumotni tavsif  etishiga qarab o‘lchash  vositalari  quyidagilarga bo‘linadi: 

shkalali  o‘lchash  vositalari;  raqamli  o‘lchash  vositalari;  o‘ziyozar  o‘lchash 

vositalari.  

Bevosita  ko‘rsatuvchi  elektr  o‘lchash  asboblari,  (xususan  elektromexanik 

asboblari)  ikki  asosiy  qismdan,  ya’ni  o‘lchash  zanjiri  va  o‘lchash  mexanizmidan 

iborat deb qarash mumkin.