Б. А. Абдукаримов, А. Б. Бектемиров, М.Қ. Пардаев, Ш. С. Салимов, Э. Ш. Шавқиев, Ф. Б. Абдукаримов корхона иқтисодиёти

Бозор механизмнинг афзалликлари (преимущества рыночного механизма, benefits of market mechanism) – 1) Ресурсларнинг самарали тақсимланиши - бозор ресурсларини жамиятга зарур бўлган товарларни ишлаб чиқаришга йўналтиради; 2) ғоят чекланган ахборот мавжуд бўлганида унинг муваффақиятли фаолият кўрсатишининг мумкинлиги; 3) илмий-техника революцияси натижаларидан оқилона фойдаланиш. Товар ишлаб чиқарувчилар энг юқори даражада фойда олишга интилиб таваккал қиладилар, янги товарлар ишлаб чиқарадилар, янги технологияларни киритадилар, бу эса уларга рақобатчилари олдида вақтнинг афзалликларига эга имконини беради; 4) истеъмолчилар ва тадбиркорларнинг эркин танлаши ва ҳаракат қилиши. Улар ўз қарорларини қабул қилиш, турли битимлар тузиш, ишчи кучини ёллаш ва ҳоказоларда мустақилдирлар; 5) хилма-хил эҳтиёжларни қондириш, товарлар ва хизматлар сифатини ошириш, тенгсизликка тезроқ тузатиш киритиш қобилятини намоён қиладилар.
Бозор механизмининг камчиликлари (недостатки рыночного механизма, deficts of market mechanism) – 1) Такрор ишлаб чиқарилмайдиган ресурсларнинг сақланишига кўмаклашмайди; 2) атроф муҳитни ҳимоя қилишнинг иқтисодий механизмига эга эмас, фақат қонуний ҳужжатлар тадбиркорларни турли хил экологик ишлаб чиқаришни яратиш учун маблағ сарфлашга мажбур этиши мумкин; 3) бозор ижтимоий зарур бўлган товарларни ишлаб чиқаришга эмас, балки пули бор одамларни эҳтиёжини қондиришга йўналтиради.
Бозор мувозанати (рыночное равновесие, market equilibrium) – Бозордаги талаб ва таклифнинг миқдори ва тартиби жиҳатидан бир бирига мувофиқ келиши. Бозор мувозанатини таъминлашни асосий йўллари: товар ишлаб чиқаришни талаб даражасига етказиш орқали бозорни тўлдириш; етарли товарлар захирасини барпо этиш; талабгор товарлар нархини ошириш; ўтмай турган товарлар нархини пасайтириш; экспорт ва импортнинг ортиши ёки камайиши; аҳоли даромадларининг товарлар ва хизматлар кўпайишига қараб ортиб бориши; меҳнат унумдорлигининг иш ҳақига нисбатан тезроқ ўсиши. Бозор мувозанати маърифатли жамиятда бозорни тартибга солиш орқали таъминланади.
Бозор объекти (pыночный объект, market object) – Бозорга айирбошлаш муносабатларига жалб қилинган иқтисодий фаолиятнинг натижалари ва иқтисодий ресурслар, товар, пул ва унга тенглаштириладиган молиявий активлар.